ŞİHÂBÜDDÎN AHMED SİVÂSÎ
Anadolu velîlerinden, fıkıh ve tefsir âlimi. İsmi, Ahmed bin Muhammed (veya Mahmûd) dur. Doğum yeri ve târihi bilinmeyen Şihâbüddîn Sivâsî, Sivaslı bir kimsenin kölesi idi. Sivas’ta ikâmet ederdi. İlme karşı hevesini ve dinde gayretini gören efendisi tarafından âzâd edildi. Zamânın ileri gelen âlimlerinden ilim tahsîl edip; fıkıh, tefsîr ve diğer aklî ve naklî ilimlerde mütehassıs oldu. Zeynüddîn-i Hâfî’nin halîfelerinden Ayasoluglu Mehmed Efendinin hizmetine girdi.
Uzun bir zaman hocasının yanında kaldı. Tasavvuf yolunun terbiye usûllerinden geçti. Hocası onu kendi kavuştuğu hâllere ve makamlara kavuşturdu. Berâberce İzmir yakınlarındaki Selçuk’a, Ayasolug’a geldiler. O sıralarda o bölgeye Aydınoğulları hâkim idi. Aydınoğullarından izzet ve ikrâm gördüler. Niyetleri Tire’de yerleşmek iken, Aydınoğulları Beyinin ısrârı üzerine Ayasolug’u tercih ettiler. Senelerce Ayasolug’da kalıp, insanlara, Allahü teâlânın emir ve yasaklarını, Resûlullah efendimizin güzel ahlâkını öğretmeye gayret etti.
Hocasının vefâtından sonra birkaç sene daha yaşayan Şihâbüddîn Ahmed Sivâsî, pekçok kimseye ilim öğretip, hocaları vâsıtasıyla Resûlullah efendimizden aldığı feyzleri âleme saçıp aydınlattı, paslı gönülleri temizleyip parlattı. Yazdığı kıymetli eserleri ile de, güzel ilminden insanlar daha çok istifâde ettiler. 1398 (H.800) den sonra vefât edip, Ayasolug’tan Kuşadası’na giden yol üzerindeki bir türbenin yanına defnedildi. Sevenleri ve bilenler tarafından kabr-i şerîfi ziyâret edilerek, feyzinden faydalanılmaktadır.
Yazdığı eserlerden Tefsîr-i Şeyh ismiyle de meşhûr Uyûn-üt-Tefâsîr lil-Fudalâ-is-Semâsiradlı tefsîri, Risâlet-ün-Necât min Şerr-is-Sıfât adlı tasavvufa dâir eseri, Cezâb-ül-Kulûb adlı yine tasavvufa dâir eseri ferâiz ilminde Sirâciyye Şerhi adlı eseri, Usûl ve ilmî ıstılahlara dâir Riyâz-ül-Ezhâr fî Cilâil-il-Ebsâr adlı eseri, nahivde Şerh-ül-Misbâh lil-Makrazî adlı eseri ve Uyûn-üt-Tevârih adlı eseri bilinmektedir.
KAYNAKLAR
1) Şakâyik-ı Nu’mâniyye Tercümesi (Mecdî Efendi); s.55
2) Mu’cem-ül-Müellifîn; c.2, s.172; c.4, s.309
3) Hediyyet-ül-Ârifîn; c.1, s.118
4) Keşf-üz-Zünûn; s.895, 1185, 1248, 1709
5) Osmanlı Müellifleri; c.1, s.90
6) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.13, s.85
