Abbasî Devleti’nin meşhûr vezirlerinin mensûb olduğu bir aile. Bermekîler, müslüman olmadan önce, Belh’deki Nevbahar budist tapınağı rahipleri idiler. Tapınağın rahipliği Babadan oğula geçerdi. Bu aileden Hâlid bin Bermek, Emevî Devleti Horasan valisi Kuteybe bin Müslim zamanında müslüman oldu. Abbasî Devleti kurulunca, önce Hâlid bin Bermek ve bundan sonra da oğlu ve iki torunu vezirlik yaptı.
Bunlar; Yahya bin Hâlid, Fâzıl bin Yahya ve Ca’fer bin Yahya’dır. Bu ailenin Abbasî Devleti’ne vezirliği, Devletin kuruluşundan, Harun Reşîd’in halîfeliğinin ortalarına kadar devam etti.
Bermekî ailesinden Abbasî Devleti’nin ilk veziri olan Hâlid’in babası Bermek; felsefe, astronomi ve tıb ilimlerinde yetişmiş bir bilgin olup, Emevî Devleti saraylarına girerek, bâzı mühim şahısları tedavi etmişti. Hâlid bin Bermek, Ebû Müslim Horasânî’nin ma’iyyetinde bulunup, Abbasî Devleti’nin kurulmasında büyük gayret gösterdi.
Bu sebeple, ilk Abbasî halîfesi Ebü’l-Abbâs es-Seffâh onu önce baş kâtipliğe, sonra beyt-ül-mâl’ın idaresine ve bundan sonra da vezirlik makamına tâyin etti. Hâlid bin Bermek; isabetli görüşleri, başarılı idaresi ve askerî işlerdeki muvaffakiyetiyle meşhûr oldu. Ebû Müslim’in komutasında savaşlara katıldı. 765 (H. 148) senesinde Taberistan valiliğine tâyin edildi. Burada 4 sene valilik yaptı. Bizans üzerine yapılan seferlere de katılıp, bâzı kalelerin alınmasında çok başarıları görüldü.
Bağdâd şehrinin kuruluşunda önemli vazifeler aldı. Bağdâd’da pek çok bina yaptırdı. Mansûr’un halifeliğinin son yıllarında, Musul valiliğine tâyin edildi. Oğlu Yahya’yı da Azerbaycan valiliğine tâyin ettirdi. Musul valisi iken halk tarafından çok sevildi. Meziyetleri ve fazîletleriyle herkesin takdîrini kazandı. 781 (H. 164) senesinde vefat etti.
Bermekî ailesinden, Abbasî vezirliği yapan ikinci şahıs, Hâlid bin Bermek’in oğlu Yahya bin Hâlid’dir. Yahya bin Hâlid, halîfe Mansûr zamanında Azerbaycan ve Ermeniye valilikleri yaptı. Abbasî halîfelerinden Mehdî, onu vezirlik makamına getirdi ve oğlu Harun Reşîd’in yetiştirilmesiyle de vazifelendirdi. Harun Reşîd halîfe olunca, Yahya bin Hâlid’i eski vazifesinde bıraktı ve Beyt-ül-mâl’in idaresini de verdi.
Yahya bin Hâlid, on yedi sene vezirlik makamında kaldı. Bu müddet içinde, oğulları Fâzıl bin Yahya ve Ca’fer bin Yahya ile birlikte Abbasî Devleti’nin idaresinde çok büyük hizmetleri oldu.
Bermekîlerden, üçüncü olarak Fâzıl bin Yahya vezirlik yaptı. 793 (H. 177) senesinden 797 (H. 181) senesine kadar Taberistan, Ermeniye, Azerbaycan ve Horasan eyâletlerini idare etti. Horasan’da vali iken kalabalık bir ordu kurdu. Zaferler kazandı. Bu ordudan yirmi bin kişilik bir grubu. Bağdâaa, halîfenin emrine gönderdi. İdare ettiği yerlerde camiler, büyük binalar yaptırdı. Kanallar açtırdı. Büyük başarılar gösterip îtibâr kazandı. Bermekî ailesinden dördüncü ve son şahıs olarak vezirlik yapan Ca’fer bin Yahya’nın Harun Reşîd ile çok yakın bir dostluğu vardı ve gece gündüz beraber idiler.
Bu sebeple uzun müddet vezirlik yaptı. Pek çok servete ve imtiyaza sâhib olan Ca’fer, babası ve kardeşinden daha çok meşhûr oldu. Kendisi, babası ve kardeşleri son derece müreffeh bir hayat yaşadılar. Pek çok servete sâhib oldular. Muhtaçları, âlimleri, san’atkârları görüp gözettiler ve sayılamayacak derecede hayır kurumları yaptılar. Böylece Bermekî ailesi, Abbasî Devleti’nin hem idaresinde ve hem de memleketin imârında, ilmin yayılmasında, zirâat, san’at, ticâret ve diğer alanların gelişmesinde çok hizmet ettiler.
Bermekî ailesinin Abbasî Devleti içinde önemli bir nüfuza ve îtibâra ve bunun yanında fevkalâde bir servete sâhib olması dikkati çekiyordu. Hattâ, devlete tamamen hâkim olacakları düşüncesi yaygın bir hâle gelmişti. Bütün bunlar, birtakım fitnelerin çıkmasına sebeb oldu ve netîcede Bermekî ailesinden en meşhûr vezir olan Ca’fer bin Yahya 803 (H. 187) senesinde öldürüldü. Yerine Fazl bin Rebî, vezir olarak tâyin edildi. Katledilen Ca’fer bin Yahya’nın babası Yahya bin Hâlid ve kardeşleri Fâzıl, Muhammed ve Mûsâ ise hapsedildiler. Mallarına da el kondu.
Yahya bin Hâlid, 804 (H. 188) senesinde, Fâzıl bin Yahya da bundan bir sene sonra hapisde iken vefat ettiler. Bundan sonra Bermekî ailesi, devlet işlerinden tamamen uzaklaşıp, târih sahnesinden çekildi.
