Esmâ binti Yezid (r.anhâ) Medineli olup Ensar hanımlarındandır. Künyesi Ebû Seleme’dir. Fakat o, Hatibetü’n-Nisâ (Kadınların Hatibi) lakabıyla anılmıştır. Esma bint Yezid bin es-Seken: 81 hadis rivayet etmiştir. Zekâsının kuvveti kadar üstün cesaret ve şecaati ile de tanınan Hz. Esmâ, yaralıları tedavi etmek, gazilere su dağıtmak için Yermuk Savaşı’na katıldı.
Esmâ (r.anhâ) eli açık cömert bir hanımdı. Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem Efendimize devamlı hizmet etmek ve ikramda bulunmak isterdi. Evinde bulunan yiyecek ve içecekten fırsat buldukça Efendimiz’e de gönderirdi. Birgün akşam vakti biraz ekmek ve kuru üzüm hazırladı.
Esma bint Yezîd b. es-Seken Radıyallahu anha
İsmi ve nesebi: Esma bt. Yezid b. Es-Seken b. Rafı b. İmriu’l-Kays b. Zeyd b. Abdileşhel b. Cuşem b. El-Haris el-Ensariye el-Ev-siye el-Eşheliyye.
Ebu Ali b. Es-Seken şöyle dedi: “O Muaz b. Cebel radıyallahu anh’ın amcasının kızıdır. Künyesi Umm Seleme idi. Ona “Kadınların hatibesi” denilirdi.”
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’den birçok hadis rivayet etmiştir. Ebu Davud, hasen bir isnad ile Esma bt. Yezid radı-yallahu anha’nm şöyle dediğini rivayet etmiştir:
“Ben Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’i şöyle derken işittim:
“Çocuklarınızı gizlice öldürmeyiniz. Zira emzikli kadınla cinsel temasta bulunma(nın tesiri öylesine büyük ki) atlıya (arkasından) yetişir ve onu atından (yere) düşü-rür.”690
Kendisinden kardeşinin oğlu Mahmud b. Amr el-Ensari, azatlısı Muhacir b. Ebi Müslim, Şehr b. Havşeb rivayette bulunmuştur. İbnu’s-Seken dedi ki:
“Esma radıyallahu anha’dan en çok rivayette bulunan Şehr b. Havşeb’dir” Rivayetlerinin birisi Ahmed’in Musned’inde691 ve İbn Sad’m Tabakat’mda şu şekildedir:
“Esma radıyallahu anha kadınlar arasında Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’e biat etti. Bu rivayette Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şöyle buyurduğu geçer:
“Muhakkak ki ben kadınlarla musafaha etmem” Tirmizi Yezid b. Abdillah eş-Şeybani’den rivayet ediyor: “Şehr b. Havşeb’in şöyle dediğini işittim:
“Bize Umm Seleme el-Ensariyye rivayet ederek şöyle dedi:
“Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’e biat eden kadınlardan biri şöyle dedi:
“Sana isyan etmememiz için mazeret var mı?”
“Hayır” buyurdu ve hadisin benzerini rivayet etti.
Abd b. Humeyd dedi ki: “Ümm Seleme el-Ensariyye; Esma bt. Yezid b. Es-Seken radıyallahu anhadır. Yermük Savaşında bulunmuştur. Bir ara eline geçirdiği bir çadır direği ile dokuz Rum askerini öldürmüştür. Bundan sonra da bir süre yaşamıştır.”
İslam davasının yayılması ve onu söndürmeye çalışanların cezalandırılması uğrunda hayatını fedadan çekinmeyen bu büyük İslam kadınının nerede ve hangi tarihte vefat ettiği bilinmemektedir.
Allah ondan razı olsun!
