Rubeyyi (r. anhâ) bilgili, zeki bir hanımdı. Rubeyyi binti Muavviz radıyallahu anhâ ilmî ve siyasî toplantılara katılan hanım sahâbîlerden. Genç yaşta müslüman olan Rubeyyi‘, Hudeybiye’de Resûl-i Ekrem’e biat etti. Onunla birlikte çeşitli gazvelere katıldı; askerlere su taşıma, yaralıları tedavi etme ve Medine’ye intikallerini sağlama gibi hizmetlerde bulunmuştur.
Medine’de İslâm’ın yayılmasına bilgisiyle, görgüsüyle hizmet eden bir hanımefendi… Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem efendimizin evine gelip istirahat ettiği bir bahtiyar hanım!. Rubeyyi binti Muavviz (r. anhâ) Resül-i Ekrem (s.a)’e son derece bağlı idi. Onun bir dediğini iki etmezdi. Onun üzerine öylesine titrer idi ki; küçücük bir tozun bile üstüne konmasına gönlü razı olmazdı.
Efendimizden çok hadis öğrenmişti. Abdest ile ilgili hadis ondan naklen gelmiştir. Bu konuda ashab-ı kiram gelir Rubeyyi (r. anhâ)’ya sorardı. Zira Resûlü Ekrem (s.a) Efendimiz bir gün onun evinde öğle vakti istirahat etmiş, kalkınca abdest almıştı. Rubeyyi (r. anhâ) da Efendimizin nasıl abdest aldığına iyice dikkat edip öğrenmişti. Abdest alışını tamamlayıncaya kadar ayakta bekleyip, hizmet etmişti.
İsmi ve nesebi: er-Rubeyyi’ bt. Muavviz b. Afra b. Haram b. Cundeb el-Ensariyye en-Neccariye. Adiy b. Neccaroğullarmdandır. İyas b. Bukeyr el-Leysi ile evlenmiş ve ondan Muhammed adında oğlu olmuştur. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’i görmüştür.
İbn Ebi Hayseme, babasından naklen dedi ki: “Ağaç altında biat eden kadınlardandır.”
Ebu Ömer (b. Abdilberr)736 dedi ki: “Bazen Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ile savaşa çıkardı.”
İbn Sad dedi ki. “Annesi: Umm Yezid bt. Kays b. Zeura’dır. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’den rivayette bulunmuştur. Kendisinden de kızı Aişe bt. Enes b. Malik, Süleyman b. Yesar, Ebu Selem b. Abdirrahman, İbn Ömerin azatlısı Naiı, Ubade b. El-Ve-lid b. Ubade b. Es-Samit, Halid b. Zekvan, Abdullah b. Muhammed b. Akil, Ebu Ubeyde b. Muhammed b. Ammar b. Yasir rivayette bulunmuşlardır.
Buhari, Tirmizi ve başkaları Halid b. Zekvan yoluyla er-Rubeyyi’ bt. Muavviz radıyallahu anha’dan rivayet ediyorlar: “Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellen gelin olduğumun ertesi günü gelip yanıma girdi senin şimdi oturduğun gibi yatağımın üzerine oturdu. Bu arada bazı kız çocukları bizim için def çalmakta ve babalarımızdan Bedir günü şehîd düşen kimselerin kahramanlıklarını dile getirmekte idiler. Bu kızlardan birisi:
“Şu anda aramızda bir Peygamber var, yarın ne olacağım bilir” dedi. Bunun üzerine Peygamber o kıza:
“Bunu bırak da önceden söylemekte olduğun sözleri söyle” buyurdu.Ebu Davud, Tirmizi737 ve İbn Mace İbn Akil yoluyla Rubeyyi’ radıyallahu anha’dan Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in ab-dest alış şekli hakkında hadisler rivayet etmişlerdir. Bunlardan birisi şu şekildedir:
“Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem bazen bize gelirdi ve:
“Abdest almam için su dök!” derdi…”
İbn Mende, Ebu Ubeyde b. Muhammed’den rivayet ediyor: er-Rubeyyi’ bt. Muavviz’e dedim ki:
“Bana Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’i anlat!” O da dedi ki:
“Ey evladım! Şayet onu görseydin yükselmekte olan bir güneş gördün zannederdin.”738
Buhari, Nesai ve Ebu Müslim el-Keccî, Bişr b. Mufaddal — Halid b. Zekvan yoluyla er-Rubeyyi bt. Muavviz’den rivayet ediyorlar:
“Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ile birlikte bir gazvedeydik. insanlara su taşıyor, öldürülenleri ve yaralıları Medine’ye götürüyorduk.” Buhari’nin rivayetinde: “Yaralıları tedavi ediyorduk” şeklinde gelmiştir.
îbn Sad, er-Rubeyyi’ bt. Muavviz radıyallahu anha’dan rivayet ediyor: “Kocama:
“Bütün mallarımı sana vermek sûretiyle senden boşanmak istiyorum” dedim. O da:
“Tamam” dedi.” zırh hariç her şeyi ona verdim. Beni Osman radıyallahu anh’e şikâyet etti ve ona her şeyi anlattı. Osman radı-yallahu anh:
“Şart ileri sürebilirsin.” Dedi ve ben de zırhı ona verdim.”
Bundan daha tam bir metinle de başka bir yoldan rivayet etmiştir. O rivayette Osman radıyallahu anh: “Şart ileri sürebilirsin. İstersen, başının saç örgüsüne kadar ona ait her şeyi al.” demiştir. Bu, Osman radıyallahu anh’ın kuşatıldığı 35 yılında olmuştur.
735 El-İsabe (11163) Usdu’l-Gabe (6910) Tecridu Esmai’s-Sahabe (2/267)
736 El-İstiab (4/1837)
737 Tirmizi (1090)
738 Taberani (24/699) Mecmau’z-Zevaid (8/280)
