Hz. Peygamber’in sünnetine uyma konusundaki titizliğiyle dikkat çeken Ümmü Atıyye vefa, metanet, dirayet ve güzel ahlâk sahibi bir kadındı. Ümmü Atıyye radıyallahu anhâ Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem efendimizle yedi gazvede bulunma şerefine eren kahraman bir hanım sahâbî!. Ümmü Atiye el Ensariyye (Radıyallahu anha) fazilet sahibi hanım sahabelerden biridir. Cihad, fıkıh ve hadis rivayeti gibi önemli hususlarda tarihin kaydettiği nadir kadınlardan biridir.
Müslüman kadınların cenazelerini yıkama hizmetiyle ün salan, ashâb-ı kiramın fakihlerinden sayılan ilmiyle âmil bir sahabi… Rasûlullah’ın ilk kızı Hazreti Zeynep (r.anhâ)’nın cenazesini yıkama vazifesini yapan ve bu vazifenin kendisine verilmesinden büyük şeref duyan bir hanım…
İsmi ve nesebi: Nuseybe (veya Nesibe) bt. El-Haris el-Ensari-ye’dir. Nesibe bt. Kab da denildi. Ebu Ömer (b. Abdilberr) buna karşı çıkarak Nesibe bt. Kab’ın Ümm Ammare olduğunu söyledi.
Ümm Atiyye radıyallahu anha Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’den ve Ömer radıyallahu anh’den rivayette bulunmuştur. Kendisinden de; Enes, Muhammed b. Şirin, Hafsa bt. Şirin, İsmail b. Abdirrahman b. Atiyye, Abdulmelik b. Umeyr ve başkaları rivayette bulunmuşlardır.
Peygamberdin kabından gusletmesi hadisi Sahih’te meşhurdur. Tabiin alimlerinden bir topluluk bu hükmü almışlardır.
Sahihayn’deki rivayetlerinden bazıları şöyledir: “Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem tazelerin (henüz kocaya gitmemiş kızlar) Ve perde arkasında yaşayan kadınların (ehl-i perde) bayramlarda çıkmalarını emretti.”
“Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem bizden ölüler üzerine çığlık atmamak üzere biat aldı…”
“Biz temizlikten sonra (kandaki) sarılık ve bozluğu hiçbir şey (yani namaza mâni) saymazdık”
“Biz cenazelerin peşinden gitmekten menolunduk fakat bize fazla ısrar edilmedi.”
“Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem bir gün Aîşe radıyal-lahu anha’nm yanına girdi ve:
“Sizde birşey var mı?” dedi. Aîşe radıyallahu anha:
“Hayır, ancak Nuseybe’ye (Ummu Atryye’ye) sadaka olarak gönderilen ve onun da bize gönderdiği bir koyun eti parçası var” dedi. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem:“O yerine ulaşmıştır” buyurdu.
Müslim’in Sahih’inde Umm Atiyye radıyallahu anha’dan şöyle dediği rivayet edilmiştir:
“Ben yedi savaşta Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’le birlikte bulundum. Onların geride kalan eşyalarını toplardım.”
Yine Sahih’te Hafsa bt. Sirin’den şöyle rivayet edilmiştir: “Umm Atiyye radıyallahu anha Basra’ya geldi ve Benu Halef kasrına yerleşti.”
İbn Sad, Ebu Atiyye’nin azatlısı Umm Şerahil’den rivayet ediyor: “Ali b. Ebi Talib radıyallahu anh Ümm Atiyye radıyallahu anha’nm yanında kaylule yapardı. Ben de onun koltukaltını yolardım.”
759 El-İsabe (12163) Usdu’l-Gabe (7534) Tecridu Esmai’s-Sahabe (2/329)
