Sübey’a binti Hâris (r.a)
Sübey’a binti Hâris radıyallahu anha Medine-i Münevvere’de vefat eden kimse ile ilgili müjde verilen hadis-i şerifi rivayet eden bir hanım sahâbî!…
Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem efendimize kendi iddeti ile ilgili soru sorup öğrenerek konunun aydınlanmasına vesile olan bir bahtiyar hanım!…
O, Medine’li olup Eslemoğulları kabilesine mensuptur. Sa’d ibni Havle radıyallahu anh’ın ailesidir. Anne ve babası hakkında hatta kendisiyle ilgili olarak da kaynaklarda fazla bir bilgiye rastlanılamamakta, ne zaman müslüman olduğu ve nerede vefat ettiği bilinememektedir.Onun hakkında nakledilen bilgiler şöyledir:
Sübey’a binti Hâris el-Eslemiyye radıyallahu anha, kocasının Veda Haccı esnasında Mekke-i Mükerreme’de vefat ettiğinde hamileydi. Eşinin vefatından bir ay sonra da doğum yaptı.
Kendisi hamileyken eşi vefat eden bu hanım sahabenin durumu, Abdullah ibni Abbas (r.a) ile Ebu Hureyre (r.a)’a soruldu.
İbni Abbas (r.a) böyle bir durumda olan hanımın “iddeti bitince” evlenebileceğini, Ebu Hureyre (r.a) ise; “Doğumunu yapınca” evlenebileceğini söylediler.
Ebu Seleme (r.a) da Ümmü Seleme (r.anha) annemize gidip bu meseleyi sordu.
Ümmü Seleme radıyallahu anha annemiz şöyle cevap verdi:
“Sübey’a eşinin vefatından onbeş gün sonra doğum yaptı. Doğum yapmasıyla iddeti bitmiştir. İstediği ile evlenebilir” dedi.
Bu arada Sübey’a binti Haris el-Eslemiyye radıyallahu anha’ya birisi genç diğeri ihtiyar iki kişi tâlib oldu. Kendisiyle evlenmek istediklerini bildirdiler.
Sübey’a radıyallahu anha genci tercih etmeyi gönlünden geçirmişti. Yaşlı olan adam ona mani olmağa çalıştı ve: “Acele etme! Senin iddetin, dört ay on gün henüz bitmedi” diyerek onun zihnini karıştırdı.
Böyle bir iddia ile işi uzatmayı ve onu oyalamayı düşündü. Çünkü Sübey’a (r.anha)’nın âilesi o sırada başka bir yerdeydi. Onlar gelince Sübey’a’yı kendisiyle nikahlamaya razı edebileceklerini tahmin ediyordu. Bu sebebten zaman kazanmak istiyordu.
Sübey’a (r.anha)’nın âilesinin döndüğünü öğrenen o yaşlı adam müracat edip tekrar tâlib olduğunu bildirdi. Hatta kendisini tercih etmeleri için onlara ricada bulundu.
Sübey’a binti Hâris el-Eslemiyye radıyallahu anha akıllı, zeki ve hadiseleri iyi değerlendiren bir kabiliyete sahipti. Bu gelişmeler gönlüne takılmış ve zihnini karıştırmıştı. Bu meselenin vuzuha kavuşması için Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem efendimizin huzuruna geldi.
“- Ya Rasulallah! Benim için Allah’tan mağfiret, merhamet dileyin. Benim bağışlanmam için dua edin” dedi.
Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem:
“Hangi konuda?” buyurdu.
Bunun üzerine Sübey’a (r.anha) başından geçen hadiseleri anlattı.
Rasul-i Ekrem sallallahu aleyhi vesellem efendimiz onu dinledikten sonra:
“- Senin iddetin bitmiştir. Dilediğin kimse ile evlenebilirsin” buyurdu. (Buhari, Megâzî, 8; İstiâb, I, 601; İsâbe, VII, 690)
Başka bir rivayette kısa ifade ile:
“- İyi birisini bulursan evlen” dedi. (İbn-i Mâce, Talak, 7)
Sübey’a binti Hâris el-Eslemiyye radıyallahu anha, Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem efendimiz’in vaaz ve nasihatlerini dinlemiş ve hadis-i şerif de rivayet etmiştir. Peygamber âşığı diye bilinen meşhur sahabi Abdullah ibni Ömer radıyallahu anh da ondan hadis nakletmiştir.
Medine-i Münevvere’de vefat eden kimse ile ilgili müjdelerin verildiği şu önemli hadis-i şerif onun rivayetleri arasındadır.
Abdullah ibni Ömer radıyallahu anh, Sübey’a binti Hâris el-Eslemiyye radıyallahu anha’dan rivayetle Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem efendimiz’in şöyle buyurduğunu nakleder:
“Kim ki Medine’de kalıp orada ölmeye gücü yeterse, orada ölmeye baksın. Çünkü Medine’de ölen kimseye kıyamet günü ben şahitlik edip, şefaat edeceğim.” (Tirmizi, Menakıb, 68 / 3917; el-İstiâb, I, 601)
Sübey’a binti Hâris el-Eslemiyye radıyallahu anha başından geçen hadiseyi Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem efendimize sorup öğrenerek ve duyduğu hadisleri de sağlam olarak naklederek kıyamete kadar gelecek müslümanlara ışık tutmuştur.
Allah ondan razı olsun.
Rabbimiz şefaatlerine nâil eylesin. Âmin.
Mustafa Eriş
Altınoluk Dergisi
2008 – Kasim, Sayı: 273, Sayfa: 060
