MEVKIF: Durak, durulacak yer; kıyâmette ölülerin diriltildikten sonra toplanacakları yer; Arasât meydanı, mahşer yeri. (Bkz. Mahşer)
Âhirette, peygamberlerin, kendilerine inen kitâblarını okumaları tamâm olduktan sonra, bir nidâ (ses) gelir ki: “Ey mücrimler (kâfirler) ayrılınız!” (Yâsîn sûresi: 59) denir. Bu nidâ üzerine, mevkıf yâni Arasât meydanı harekete geçer. O zaman, herkes i büyük bir korku alır. Birbirine girift olurlar (karışırlar). Melekler cinler ile ve cinler insanlar ile karışır. (İmâm-ı Gazâlî)
İnsanların toplandığı yer anlamında “Ha.şe.re” fiilinden ismi mekân. İkinci sûr’a üflendikten (nefha-i saniyeden) sonra insanların hepsinin diriltilerek kabirlerinden kalkıp muhakeme edilmeleri için toplandıkları yer anlamına gelir. Mahşere “mevkıf” (insanların muhakeme olunmak üzere toplanacağı yer) zamana da “Yevmü’l-haşr” denilir. Şöyleki: Birinci nefhada (sûr’a ilk defa üflendiğinde) Allah’ın kalmasını dilediği melekler müstesna, canlıların hepsi ölecek, yerin ve göklerin nizamı bozulacaktır. Sonra göklerin ve genişletilen yerin nizamı başka bir şekilde sağlandıktan sonra ikinci nefha esnasında (sûr’a ikinci defa üfürülünce) her insan ve cinnin ruhları, diriltilen bedenleri ile birleşir.
Yani ruhları, diriltilen bedenlerine taallûk eder. “Birinci defa sûr’a üflenince, Allah’ın diledikleri müstesna olmak üzere, göklerde olanlarla yerde bulunan kimselerin hepsi düşüp ölecektir. Sonra ona bir daha üfürülecek. O anda görürsün ki ölüler diriltilip ayakta bakınıp duruyorlar” (ez-Zümer, 39/68). Herkes, diriltildikten sonra, “mahşer” denilen yere sevkedilir ve burada toplanır: “…
Artık sûra üfürülmüştür. Bu suretle hepsini mahşer’de toplamışızdır” (el-Kehf 18/99). “O gün (haşir günü) yer başka bir yere, gökler de (başka göklere) döndürülecektir. İnsanlar (kabirlerinden kalkıp) bir ve kahhâr olan Allah’ın huzurunda toplanacaklardır” (İbrahim 14/48). Diriltilen mahlukatın toplandıkları “mahşer” fevkalâde geniş, düz, binasız ve yapısız yepyeni bir yer olacaktır. Peygamberimiz (s.a.s:), “Kıyamet günü insanlar, halis undan yapılmış dümdüz ekmek gibi esmere yakın beyaz bir yer üzerinde toplanacaklardır” buyurmuştur (Buhârî ve Müslim’den, Mansûr Ali Nâsıf, et-Tac, İstanbul 1962, V, 365).
