MÜVÂLÂT: 1. Abdest alırken her uzvu ara vermeden birbiri ardınca yıkamak.
Müvâlât, Hanefî mezhebinde sünnet, Mâlikî mezhebinde farzdır. (A. Şa’rânî)
2. Dostluk, karşılıklı sevgi. (Bkz. Velî) Tebrik ile terdif ederim arz-ı hulûsu, Kalbimdeki sıdk u müvâlât senindir. (Ahmed Mekkî)
Gusülde bütün vücudun kuru bir yer kalmayacak şekilde tamamen yıkanması şarttır.
Hanefî ve Hanbelîlere göre ağız ve burnun içi bedenin (yüzün) dışından sayıldığı için gusülde ağza su almak (mazmaza) ve buruna su çekmek (istinşâk) suretiyle buraları yıkamak da farzdır. Bu sebeple guslün ağza su almak, buruna su vermek ve bütün vücudu kuru yer kalmayacak şekilde yıkamak şeklinde üç farzının bulunduğu belirtilir.
Mâlikî ve Şâfiîlere göre ise, ağız ile burun içi bedenin dışından sayılmadığı için gusülde yıkanmaları farz değil, sünnettir. Gusülde niyet Hanefîlere göre sünnet, diğer mezheplere göre farzdır.
Vücudu ovalamak ve muvalat Mâlikîlere göre farzdır; ayrıca gusle besmele ile başlamak da Hanbelîlere göre farzdır.
Muvalât: Buna çabuk davranmak da diyebiliriz. Gusül yapan kişinin hatırında kalması ve yapmaya da gücünün yetmesi halinde, bir organındaki su kurumadan öbürünü yıkamaya geçmesidir.
Delk: Vücûdun tümünü suyla ovmaktır. Suyu vücuda dökme esnasında ovmak şart değildir. Su vücuda dökülüp yere damladıktan sonra da bu ovma yapılabilir. Yeter ki vücuda dökülen su kurumamış olsun. Ovmanın özellikle elle yapılması da şart değildir. Vücudunun bir kısmını kolu ile veya ayaklarından birini diğerinin üstüne koyarak da ovarsa yeterli olur. Mendil, havlu ve benzeri şeylerle ovmak da mûtemed olan görüşe göre yeterlidir. Meselâ, havlunun bir ucunu sağ eline, diğer ucunu sol eline alır ve böylece sırtını ve vücudunun diğer taraflarını ovarsa, eliyle ovmaya gücü yetse bile yine de yeterli olur. Yeter ki vücuttaki su, daha önce kurumuş olmasın. Mûtemed olan görüş budur.
Yine bunun gibi eline bir kese alıp vücudunu böylece ovarsa tartışmasız olarak guslü sahih olur. Zîrâ bu, elle ovmadır.
Kendi eliyle veya bir bez parçasıyla vücudunun tümünü veya bir kısmını ovmaktan âciz olan bir kişiden ovma yükümlülüğü düşer. Böyle birinin, vücudunu başkasına ovdurması gerekmez.
