Müslümanlar arasında, bir dostluk ve iyi niyet işareti olan selâmı vermek sünnet; almak ise farzdır. Verilen selamı almamak caiz değildir. Selâm veren kimse karşısındaki bir tek kişi bile olsa, çoğul zamirlerini kullanarak “es-selâmü aleyküm ve rahmetullâhi ve berakâtüh: Allah’ın selâmı, rahmeti ve bereketi üzerinize olsun” diye selâm verir. Selâmı alan da “ve aleykümü’s-selâm ve rahmetullâhi ve berakâtüh” der. “Aleyküm”ün başına atıf vavı getirir. Selâmın bu tarzda verilip alınması müstehaptır.
Dinimizde selamlaşmak için kullanılan farklı sözcük grupları bulunur. Bunlardan biri “Selamün aleyküm” diğeri ise “Es-selamu aleyküm” şeklindedir. Bunlardan Selamün aleyküm, Ve aleyküm selam şeklinde; Es-selamü aleyküm ise Ve aleykümüs selam şeklinde cevaplanır. Bu cevapların her ikisi de “Allah’ın selamı bizim üzerimize olduğu gibi, sizin üzerinize de olsun.” manası taşır.
Bu hususta Cenab-ı Hak şöyle buyuruyor:
وَاِذَا حُيّ۪يتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِاَحْسَنَ مِنْهَٓا اَوْ رُدُّوهَاۜ اِنَّ اللّٰهَ كَانَ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ حَس۪يباً
Size bir selâm verildiğinde ya daha güzeli ile veya dengi ile cevap verin. Allah her şeyin hesabını eksiksiz bilmektedir. (Nisa Süresi 86 Ayet)
Peygamber efendimiz, (Selamün aleyküm) diyen için, (On sevap kazandı) buyurdu. Başka biri, (Selamün aleyküm ve rahmetullahi) dedi. (Yirmi sevap kazandı) buyurdu. Bir başkası da, (Selamün aleyküm ve rahmetullahi ve berekatühü) dedi.
Bu kimse için de, (Otuz sevap kazandı) buyurdu. Bu sırada orada oturanlardan biri selam vermeden çıkıp gitti. Resulullah efendimiz, (Arkadaşınız [selamın faziletini] ne tez unuttu) buyurdu. Daha sonra, (Bir topluluğa gelince de, ayrılırken de selam verin! Birinci selam, ikincisinden daha mühim değildir) buyurdu. (Taberani)
Eve girerken selâm vermek gereklidir:
فَاِذَا دَخَلْتُمْ بُيُوتاً فَسَلِّمُوا عَلٰٓى اَنْفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ مُبَارَكَةً طَيِّبَةًۜ كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللّٰهُ لَكُمُ الْاٰيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ۟
“Evlere girdiğiniz vakit Allah tarafından mübarek ve pek güzel bir sağlık (dilemiş) olmak üzere kendinize selâm verin. Nûr Suresi – 61 . Ayet
Başkalarının evine selâmsız girilemiyeceğini de unutmayalım:
يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتاً غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتّٰى تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلٰٓى اَهْلِهَاۜ ذٰلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ
Ey iman edenler! Kendinizi tanıtıp izin almadan ve içinde oturanlara selâm vermeden kendi evlerinizden başka evlere girmeyin. Sizin için daha iyi olanı budur; umulur ki düşünüp anlarsınız. Nûr Suresi – 27-29 . Ayet
Selâm da duâlar arasındadır. Selâm, Allah’ın isimlerinden ve doksan dokuz esmâ-i hüsnâdan bir isimdir. Bununla birbirimize kenetlenmek ve birbirimize duâ etmek ne mübarek bir girişimdir. Müslümanlığın özelliklerinden bir tanesidir. Selâm hakkında kitaplarımızda çok geniş izahat vardır. Bizim burada yapacağımız açıklama, duâ ile ilgili olan husustur. İnsanlar birbirlerine her bakımdan muhtaçtır.
Ve birbirlerine yapacakları duâlar çok lüzumludur. Günahsız ağızlarla birbirimize duâ etmek işte budur. Bir müslümanın, yolda karşılaştığı bir müslümana selâm verip geçmesi, ona bol bol duâ etmesi demektir. Karşısındaki müslümanın da aynısıyla ona mukabele etmesi ne güzel bir harekettir.
Faziletleri nelerdir?
Selamlaşmanın önemi Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed tarafından sık sık vurgulanmıştır. Bu bağlamda verilen selamı almak farzdır ve selamlaşmayı yaymak da oldukça faziletlidir. Efendimizin konuyla ilgili “Birbirinizi sevebilmenin yolu, aranızda selamlaşmayı yaymaktır.” (Tirmizi) buyurur. Buradan da anlaşılacağı üzere selamlaşmayı yaymak da müminlerin üzerine düşen bir vazifedir.
Günün birinde bir adam Hz. Muhammed’in yanına gelir ve İslam’da yapılacak hangi işin daha hayırlı olduğunu sorar. Peygamber Efendimiz de adamın sorusunu “Yemek yedirmen, tanıdığın ve tanımadığın herkese selam vermen.” (Buhari) şeklinde cevaplar. Bu kıssadan da çıkarılabileceği gibi selam vermenin İslamiyet açısından önemi çok büyüktür. Bu noktada Müslüman kimsenin tanıdığı ve tanımadığı din kardeşlerine selam vererek, selamlaşmayı toplum içerisinde yayması gerekir.
