“Dikkat ediniz, size (nâfile) oruç, namaz ve sadakanın derecesinden daha üstün olanı haber veriyorum: Islâh-ı beyndir (yâni mü’minlerin arasını bulmak, barıştırmaktır
ÎZÂHI
İslâm Dîni, mü’minler arasmda fert olarak, cemiyet olarak iyi geçinme ve barış içinde kardeşçe yaşamayı emreder. Resûl-i Ekrem Efendimiz’in haber verdikleri veçhile, dargınların ve yekdiğerine hasım olanların arasını bulup barıştırmak nâfile oruç, namaz ve sadakadan efdâldir.
Islâh-ı beyn hakkında müteaddit âyet-i celîle ve hadîs-i şerîf vârid olmuştur. Ezcümle Hücûrât sûresinin 9 uncu âyetinde, “Müminlerden iki tâife mukâtele ederlerse, aralarını bulunuz.” meâlin-deki nazm-ı celîl ile aynı sûrenin onuncu âyetinde, “Mü’minler kardeştirler, ihtilâf ve adâvet vukûunda beyinlerini ıslâh ediniz.” mealinde olan âyet-i kerîme ile arabuluculuk emir buyurulmuş ve yukarıya aynen geçirdiğimiz hadîs-i şerîfde de, ıslâh-ı beynin nâfile oruç ve namaz ve sadakadan efdâl olduğu haber verilmiştir.
Âyet-i kerîme ve hadîs-i şerifler iki şahıs arasını ıslâha şâmil olduğu gibi bir kavim ve cemiyet arasında baş gösteren ihtilâf ve adâvetin ıslâhına da şâmildir. Bir kavim ve cemiyet arasındaki adavet ve ihtilâf, iki kimse arasındaki adavetten daha korkunç ve tehlikelidir. İki kimse arasındaki adâvet, âilelerine ve muhitlerine sirayet etmek mümkün olmakla berâber, bir kavim ve cemiyet arasındaki ihtilâf ve adâvet dalıa umûmîdir.
Mes ele, fert ve cemiyetlerin selâmet ve huzûruna müteallik ve bu cihetle çok mühim olduğundan ıslâh-ı beyn için yalan söylemek tecviz olunmuştur Bir hadîs ı şerif do Peygamber Efendimiz, halk arasım ıslâh için yalan haber götürüp hayır kast eden, günahkâr değildir, buyurmuşlardır.
