Haber : Sözlükte herhangi bir olay, nesne veya konuya dair elde edilen bilgi ve Türkçe anlamiyle haber manasına gelir. Terim olarak hadisle eş manalıdır; hadis demektir ve Hz. Peygamber (s.a.s), sahabe ve tabiûndan nakledilen rivayetlere denir.
Buna göre gerek isnadı Hz. Peygamber (s.a.s)’e ulaşan merfû. gerek sahâbîye kadar varan mevkuf, gerekse tabiiye erişen maktu, bütün rivayetlere haber adı verilir. Bu tarife göre haber, hadisten daha şümullü addedilmiştir; zira hadis, sadece Hz. Peygamberle ilgili rivayetler olduğu halde, haberin şümulüne hadislerle birlikte sahabe ve tâbi’ûndan, hatta daha sonrakilerden nakledilen rivayetler de dahildir. Her hadis haberdir; fakat her haber hadis değildir. Bir diğer ifadeyle haber umumidir.
Hadis ise, Hz. Peygamber’e ait hususi bir haber türüdür. Bununla birlikte bazı hadisciler hadis ile haberin birbirinden farklı olduklarını ileri sürerek az önceki tarifte olduğu gibi Hz. Peygamber’d en merfû rivayetlere hadis, buna karşılık sahabe ve tâbi’ûndan nakledilenlere haber demişlerdir.
Bu tarifte hadis ile haber birbirlerinden tamamen ayrılmıştır. Aralarında hiçbir ilgi yoktur. Nitekim hadisle meşgul olanlara muhaddis denildiği halde tarih gibi şeylerle uğraşanlara ahbarî denilmiştir.
İster Hz. Peygamber’in söz, fiil ve takrirlerinden ibaret hadis şeklinde olsun, isterse sahabe ve tâbi’în ile daha sonraki tabakalardan birine mensup birinden rivayet edilenler olsun, haberler tariklarına, öteki deyişiyle ravilerin sayısına göre mütevâtir, meşhur ve âhad olmak üzere üç kısma ayrılırlar, Bunların herbi-ri hakkında kendi başlıklarında yeterli bilgi verildiği için burada ayrıca üzerinde durulmayacaktır.
