Ana veya Anne kelimesi ile ilgili atasözleri hangileridir? veya Anne yada ana cümlesi olan atasözleri nelerdir? Açıklaması ve anlamlarıyla beraber atasözünü derledik.
Atasözleri Türkçe’de “sav” ve “irsal-i mesel” olarak da adlanılır. Türk Dil Kurumu’nun Tanımı: Uzun deneme ve gözlemlere dayanılarak söylenmiş ve halka mal olmuş, öğüt verici nitelikte söz, darbımesel. İslamiyet öncesinde sav, divan edebiyatında irsal-i mesel ya da darb-ı mesel denirdi. Atalardan günümüze kadar ulaşan, belirli bir yargı içeren, söyleyeni belli olmayan (anonim) düz konuşma içinde kullanılan sözlerdir. Atasözleri, halkın yalnızca ortak duygu ve düşüncelerini değil ortak dil zevkini de yansıtır. Öykü, roman, şiir, deneme gibi yazı türleri pek çok cümlenin bir araya gelmesi ve anlam yönünden bütünleşmesiyle oluşur. Buna karşın atasözleri genellikle bir, en fazla iki cümleden oluşur. Bütün duygu ve düşünceler bu tek cümleye sığdırılır. Bu cümleler kişiden kişiye değişmez. Halkın ortak malıdır ve halk tarafından aynı biçimde söylenir.
ANA VEYA ANNE İLE İLGİLİ ATASÖZLERİ VE ANLAMLARI
Ana (anne) kızına taht kurar, kız bahtı kocadan arar.
Nitelikli anne kızı için çeyizler hazırlar, onun geleceği için yatırım yapar ve sonraki yıllarında mutlu olması için çabalar durur. Bu çabalama ne kadar mükemmel olursa olsun, kızın evlendikten sonra çok kadar çok birikim bırakırsa bıraksın, kocası iyi bir insan olmadıktan sonra hiçbiri beş para etmez. Kocası kadının bahtını, hayatının nasıl geçeceğini belirler. Evin erkeği disiplin ve adaleti yarattığı için, kadının annesinden kalanları mükemmelde olsa, kötü koca bunları tüketir, karısını mahfeder, bahtını karartır.
Ana gibi yar, Bağdat gibi diyar olmaz.
İnsanın kendine en yakın hissedebileceği varlık, onu doğuran annesidir. Bize yakın olan insanlar içinde anamız kadar bize candan bağlı yakın dost yoktur. Nasıl ki şehirler içinde de Bağdat’ın eşi yoktur.
Ana ile kız, helva ile koz.
Nasıl koz helvası içindeki cevizi bu helvadan ayırmak imkansızsa, anne ile kızı birbirinden ayırmakta o kadar imkansızdır. Kız yaşı ilerledikçe annenin gençliğine benzer; huyları benzemese bile fiziksel olarak benzer.
Ananın (anasının) çıktıgı dala kızı salıncak kurar.
Bazı kimseler erdemsiz olarak yaşarlar. Kimseyi ilgilendirmeyen mal varlıkları bu dünyada onlara avantajmış gibi yaşarlar, diğer insanları indirgerler. Ailesinden gelen dünya malı ile diğer insanları ezerler; hor görürler. Bu şekilde yaşantısını süren insanlar aslında hiçbir başarı kaydetmeden, tecrübe etmeden bu varlığa sahip olmuş, kişiliği oturmamış kimselerdir.
Ananın (annenin) bahtı kızına.
Kadınlar eğer hayatlarında kötü bir evlilik geçirmiş ise bu kız çocuklarına da yansır, kızda aynı talihsizlikleri yaşar. Eğer anne çok başarılı bir evliliğe ve aileye sahipse kızıda aynı bahtı yaşar. Bu kaderdir.
Anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al.
Kız çocukları annelerinden kendisinin kadınlık huyunu almış olarak dünyaya gelirler. Anne birde yine kendisi gibi yetiştirdiğinde kız çocuğu tıpkı annesine benzer. Evlenirken istediğimiz kızın veya kadının annesine bakarak, kızının ne olacağını, aradan seneler geçtiğinde nasıl biri ile olacağımızı annesine bakarak anlarız ve bunda asla yanılmayız. Bu tıpkı kumaşın yanına bakarak, topa sarılı kumaşın nasıl olduğunu ve dokumasının kalitesini anlamak gibidir. Baktığımız bölge kötü ise kumaşta kötü, iyi ise toptaki tüm kumaşta iyidir.
Ağlarsa anam ağlar, gerisi yalan ağlar.
İnsanlara dünya hayatında her daim ağlayacak tek varlık annesidir. Çocukları için ömrünü verir anneler. Evladının başına bir hal geldiğinde hiç bıkmadan, hiç usanmadan üzülür. El gibi kısa sürmez, unutmaz. Sevinçleride aynı şekilde olan anneler, evlatlarının başarılarını yıllarca unutmaz, sürekli anar, sürekli bunun için büyük bir sevinç yaşar.
Cennet annelerin ayakları altındadır (Anne Cennet kapılarının ortasındadır. (hadis)).
Bu hadis Kuran-ı Kerim’in geldiği dönemde, peygamber efendimiz tarafından bahşedilen bir hadistir, ancak 1400 yıl kadar atasözü gibi, aynı maksatla da anılmıştır. Anneler kutsaldır, en büyük yükü çekerler. Evlerinin sahipleri, yuvalarının kurucularıdır. Anne bir aileyi manen ayakta tutan ve Allah’ın can verdiği bedenlerin koruma görevini üstlenen, onlara kendisinden daha iyi bakan yeryüzünün en açık gönüllü kişi yada varlıklarıdır. Bu sebeple Cennet onların asıl yerleri, aslında ödülleridir. Fakat her anne Cennet’e gidecek diye bir kavramda kesinlikle söz konusu değildir. Dini boyutu için lütfen hadisleri veya meal amaçlı web sitelerini inceleyin.
Kaçanın anası ağlamamış (ağlamaz).
Kavgadan ve saldırıdan kaçan kimse, canını kurtarmış olur. Böylece annesi de – üzücü bir durum olmadığından – ağlamamış olur (bu atasözünü savaştan ya da haklı bir gösteriden kaçmak anlamında almamalıdır).
Oğlan babadan öğrenir meclis gezmeyi, kız anadan öğrenir sofra yazmayı.
Erdemli insanlar gelenek ve görenekleri ile yaşarlar. Doğru olan ve kişilere zarar vermeyen gelenek, görenek nesiller boyunca çocuklara aktarılır. Bu yaşantı daha önce dedelerden, atalardan tecrübe edildiği için çok az hata şansına sahiptir. Çocuklara erkenden verilecek bu doğru bilgiler onların erken yaşta ergin olmasına, erdem kazanmasına yardımcı olur. Eğitim verilmeyen genç bir erkek görgüsüz, kız çocuğu ise işe yaramaz olarak nitelendirilir.
