Ayıp kelimesi ile ilgili atasözleri hangileridir? veya ayıp cümlesi olan atasözleri nelerdir? Açıklaması ve anlamlarıyla beraber atasözünü derledik.
Atasözleri Türkçe’de “sav” ve “irsal-i mesel” olarak da adlanılır. Türk Dil Kurumu’nun Tanımı: Uzun deneme ve gözlemlere dayanılarak söylenmiş ve halka mal olmuş, öğüt verici nitelikte söz, darbımesel. İslamiyet öncesinde sav, divan edebiyatında irsal-i mesel ya da darb-ı mesel denirdi. Atalardan günümüze kadar ulaşan, belirli bir yargı içeren, söyleyeni belli olmayan (anonim) düz konuşma içinde kullanılan sözlerdir. Atasözleri, halkın yalnızca ortak duygu ve düşüncelerini değil ortak dil zevkini de yansıtır. Öykü, roman, şiir, deneme gibi yazı türleri pek çok cümlenin bir araya gelmesi ve anlam yönünden bütünleşmesiyle oluşur. Buna karşın atasözleri genellikle bir, en fazla iki cümleden oluşur. Bütün duygu ve düşünceler bu tek cümleye sığdırılır. Bu cümleler kişiden kişiye değişmez. Halkın ortak malıdır ve halk tarafından aynı biçimde söylenir.
AYIP İLE İLGİLİ ATASÖZLERİ VE ANLAMLAR
Ayıpsız yar (dost) arayan, yarsız (dostsuz) kalır.
Hata yapmak ve kusurlu olmak biz insanlar içindir. Hiçbir insan her yönüyle mükemmel olamaz. Öte yandan kusursuz güzelde olmaz. “Evleneceğim kadın kusursuz olmalı” diyen eş bulamaz. Bu kural yanlız eş için değil, elde etmek istediğimiz herşey için doğrudur.
Ata binmek bir ayıp, (attan) inmek iki ayıp (bin ayıp).
Kişiler yapamayacakları bir işe başlamamalıdır. Başladıklarında ise bu işi yarım bırakmak, başlamak gibi bir hatanın getirdiği ayıptan çok daha fazladır. Kişiliklerine, karakterlerine ve erdemlerine zarar vermek istemeyen insanlar bilmekdikleri işe bulaşmaz, bulaşsa bile layıkı ile yerine getirir.
Bilmemek ayıp değil, sormamak (öğrenmemek) ayıptır.
İnsan ne kadar bilgili olursa olsun, bilmediği şeyler mutlaka olacaktır. Kişinin öğrenme yeteneği sınırlı olduğundan bazı şeyleri bilmemesi kusur değildir. Asıl kusur öğrenme isteği ve iradesi göstermemektir. Bilmediği bir işi sorup öğrenmeden yapmaya kalkışmak bir eksikliktir. Çünkü yanlış ve zararlı bir yola sapılmış olabilir.
Bir dirhem et bin ayıp örter.
Zayıf kimselerin vücudundaki çirkinlikler daha belirgin bir şekilde görülür. Biraz şişmanlık, onların bu çirkinliklerini giderir.
Fakirlik ayıp değil, tembellik ayıp.
İnsanlar, akıl, güzellik, zeka ve dünyalık yönünde eşit yaratılmamışlardır. Bu, dünyanın imtihan ortamı olmasının doğal bir sonucudur. Yoksul bir aileden olmak ve çalıştığı halde az para kazanmak utanılacak birşey değildir. Utanılacak şey, tembellik yüzünden yoksul olmak ve zengin olsada çalışmamaktır.
Sormak ayıp değil, sormamak (bilmemek) ayıp.
Kişiler meslekleri ve yaşantılarının dışında kalan olayları elbette yaşamadan bilemezler. Ancak bir bilene sormadan da ilerlemek yanlış olur. Bizi zor durumda bırakan olaylara karşı inatçı olmamalı, bir bilene danışarak durumun gidişatını öğrenmeli, onun hakkında fikir almalıyız. Bilmeden ilerleyeceğimiz yolda çevremizdekilere zarar verebileceğimiz gibi, kendimizinde zamanını boşa harcamış olabilir, kötü durumlar ortaya çıkarabiliriz. Bu sebeple bilene danışmalı, konuya hakim olmalıyız.
