Azı bilmeyen çoğu hiç bilmez (aza kanaat etmeyen çoğu hiç bulamaz); atasözünü anlamı ve cümle içinde kullanmak. Ayrıca Açıklama ve kompozisyon yazmak.
Azı bilmeyen çoğu hiç bilmez.
Kişiler, elinde azda olsa olanak varken bundan yararlanmayı bilmez. Eline şuankinden daha çok olanak ve dünya malı geçtiğinde bununda kıymetini bilmez, har vurur, harman savurur. Sonunda yine yararlanmayı bilmediği aza bile ulaşamaz.
Kısaca açıklaması : Küçük de olsa bir iyiliğin veya maddi varlığın kıymetini bilmeyen, ona karşı teşekkür bile etmeyen kişi, daha büyük iyiliklerin ve maddi varlıkların değerini de bilmez.
Cümle İçinde Örnek Kullanımı : Verilen harçlığı az bulunca azı bilmeyen çoğu hiç bilmez dedi babam.
Açıklama ve kompozisyon : Allah Teala yarattığı her bir canlıyı rızkı ile dünyaya göndermekte, rızkı herkes için farklı ölçülerde tayin etmektedir. Bu nedenle verilen bir şeyin azda olsa çokta olsa imtihandır. Onun için ok dediğimiz şeyler, aslında az olan şeylerin birikmesi sonucu oluşmuşlardır. Azı yeterli görmeyip hor görenler, onu çok yapmayı da bilmez. Nitekim, “Eğer şükrederseniz artırırım.” (İbrâhîm Sûresi, 14/7), ayeti ile “Aza şükretmeyen çoğa da şükretmez.” (Ahmed b. Hanbel, Müsned, 6/278, 375) hadisi bunlardan sayılabilir.
Elbette ki insanlar sahip olduklarından daha fazlasını elde edebilmek için çalışmalı, emek sarf etmelidir. Ancak bunu yaparken aza da tamah etmeli, onun kıymetini bilmeli ve çoğun, azlardan oluştuğunu bilmelidir. İşsiz bir insan düşünün ki ilk etapta iş bulmakta zorlanmaktadır. Aradığı iş, kazancı çok yüksek, ama çok yorucu olmayan bir iştir. Bu kişi çeşitli işler bulmakta; fakat bu işlerin ya kazancı düşük olmakta ya da kazancı yüksek olmasına rağmen çok yorucu olmaktadır. Durum böyle olunca da kişi bulduğu bir işe kanaat edip çalışmak yerine iş aramaya devam etmekte ve neticede işsizlikle, ekonomik sıkıntılarla ve de açlıkla boğuşmaktadır. Oysa varlığa, zenginliğe bir anda sahip olmamız mümkün değildir. Her şeyin bir ilk adımı vardır. İlk adımları atmadan uzak bir mesafeye sıçramak isteyenlerin sonu başarısızlık olacaktır. Bu hayatı hızlı yaşamak yerine, sindire sindire yaşamak en iyisidir. Başarıya basamak basamak çıkmak, onun lezzetini daha çok artırır. Bu da ilk başlarda aza kanaat etmeyi; ancak azı da çoğaltmak için daha çok çalışmayı gerektirir. Aksi takdirde aza kanaat etmeyen çoğu hiç bulamayacaktır.
Not: Bu atasözüyle ile ilgili bir cümle veya bir bilginiz varsa aşağıda yorum kısmına yazarak başkaların okumasına yardımcı olabilirsiniz.
