Baş ile ilgili atasözleri ve anlamları. İçinde ve anlamında baş kelimesi geçen atasözleri hangileridir? Baş ile ilgili atasözler nelerdir?
Başını acemi berbere teslim eden cebinden pamuğu eksik etmez (etmesin)
İşbaşına tecrübesiz yönetici getirenler, onun yaratacağı sıkıntı ve zararları çekmeye hazır olmalıdır.
Başına gelen başmakçıdır
Başından bir iş geçmiş olan kimse o işte deneyimli olur, uğradığı zarara bir daha uğramamak için önlem alır.
Başın sağlığı, dünyanın varlığı
Dünyanın en büyük zenginliği, beden sağlığından başka bir şey değildir.
Başın başı var, başın da başı var
Toplum içinde hiç kimse başına buyruk değildir, başta bulunan her kişinin üstünde daha büyük bir baş vardır.
Başa yazılan gelir
Kişi, kaderi ne ise onu görür.
Başa gelmeyince bilinmez
Başına bir felaket gelmeyen, başkasına gelen felaketin ne denli acı olduğunu gereği gibi anlayamaz.
Başa gelen çekilir
Çaresiz durumlara düşüldüğünde insan kendini üzüntüye kaptırmayıp bu durumlara sabır göstermelidir.
Baş yastığı baş derdini bilmez
İnsanın derdi içindedir, en yakını bile onu anlamaz.
Baş sallamakla kavuk eskimez
Bir kimsenin suyuna gitmekten, söylediklerine “evet, peki” demekten zarar gelmez.
Baş sağlığı, dünya varlığı
En büyük zenginlik, beden sağlığıdır.
Baş olan boş olmaz
1) bir yerde baş olan kimse taşıdığı değer dolayısıyla o yere gelmiştir; 2) işbaşındaki kişinin işi daima çoktur.
Baş ol da istersen soğan başı ol
Küçük bir işte de olsa başta olmak önemlidir.
Baş ol da eşek başı (soğan başı) ol
En önemsiz işlerde bile baş olmak, buyruk altında bulunmaktan iyidir.
Baş nereye giderse ayak da oraya gider
Küçükler büyüklerin izinde gider, her işte onları örnek tutarlar.
Baş kırılır (yarılır) fes (börk) içinde, kol kırılır yen (kürk) içinde
Aile içindeki, arkadaşlar arasındaki uyuşmazlıklar yabancılara duyurulmamalıdır.
Baş kes yaş kesme
Ağaç kesmek, insan öldürmek kadar büyük bir suçtur.
Baş dille tartılır
Kişinin aklı, söylediği sözlerle ölçülür.
Baş başa bağlı, baş da şeriata (yasaya, padişaha)
Biz yöneticinin buyruğu altındayız ama yönetici de toplum için konulmuş olan kanunlar ne diyorsa onu uygular, onun dışına çıkamaz.
Baş ağır gerek, kulak sağır
Kişi ağırbaşlı olmalı ve dedikoduları dinlememelidir.
Balık baştan kokar
Bir işte aksaklık başta olanlardan kaynaklanır.
Yiğit başından devlet ırak değildir
Bir gencin zengin olması her zaman beklenebilir.
Yılanın başı küçükken ezilir
Büyüyeceği belli olan her tehlike daha en başta önlenmeli, düşman güçlenip büyük zarar verecek duruma gelmeden tedbir alınmalıdır.
Yemin etsem başım ağrımaz
Gerçek olduğuna korkmadan yemin ederim.
Yazın başı pişenin, kışın aşı pişer
1) yazın güneş altında çalışan, ailesinin kışlık ihtiyacını kazanır; 2) gençliğinde çok çalışıp varlık edinen hastalığında veya ihtiyarlığında rahat eder.
Yaş kesen baş keser
Çeşit çeşit yararları olan ağacı sadece odun sağlamak için kesen insan canına kıymış gibi büyük bir suç işlemiş olur.
Yabancı kuşun başı kanadı altında olur
Bir topluluğa yeni katılan kimseyi çevresi hemen aralarına almaz, o yüzden bir süre yabancılık çeker, onlardan uzak durur.
Ya devlet başa ya kuzgun leşe
Sonunda büyük bir başarıya ulaşmak için yok olma tehlikesi bile göze alınır.
Vakitsiz öten horozun başını keserler
Her söz yerinde ve zamanında söylenmelidir, zamansız ve yersiz söylenen sözler büyük zararlara yol açabilir.
Ummadığın taş baş yarar
Küçük veya önemsiz şeyler de çoğu kez büyük etkiler yapabilir.
Tırnağın varsa başını kaşı
Hiç kimse başkasından yardım beklememeli; kendisinin olanakları varsa bir işe girişmeli, yoksa girişmemelidir.
Terziye “göç” demişler, “iğnem başımda” (yanımda) demiş
Kendisine gerekli olan şeyler kolay taşınır olan kimsenin bir yerden başka yere göçmesi daha kolaydır.
Tatsız aşa su neylesin, akılsız başa söz neylesin
İşe yaramayan nesneyi küçük çabalarla bir şeye benzetmek boş olduğu gibi aptal kişiyi de sözle akıllandırmak imkânsızdır.
Tatlı söz can azığı, acı söz baş kazığı
Gönül alıcı, okşayıcı sözlerle karşımızdakinin inadı yenilebilir.
Tarlanın taşlısı, kızın saçlısı, öküzün (ineğin) başlısı
Kadının saçlı olanı ile tarlanın taşlı olanı makbuldür.
Şeytanla kabak ekenin kabak başına patlar
Kurnaz ve hileci kimse ile ortaklık eden kişi hilenin en büyük kurbanı olur.
Şaşkın ördek başını bırakır, kıçından dalar
Ne yaptığını bilmeyen kişi işi tersinden yürütmeye kalkar.
Su başından (bendinden) kesilir (bağlanır)
Bir işi, kimsenin karışamayacağı ve bozamayacağı biçimde bitirmek için yetkili kişilerin en büyüğü ile görüşüp anlaşmak gerektir.
Söz var iş bitirir, söz var baş yitirir
Sözün insanlar üzerinde etkisi büyüktür; yerinde söylenen sözler işlerin yoluna girmesini sağlar, ölçüsüz ve sert söylenen sözler ise karşıdakini öfkelendirir, söyleyenin öldürülmesine bile yol açabilir.
Sen dost kazan, düşman ocağın başından çıkar
Sen dost kazanmanın yoluna bak, düşman kolay kazanılır.
Sarımsak içli dışlı, soğan yalnız başlı
Anlaşan kimselerin birbirlerinden saklısı gizlisi yoktur, başkasıyla böyle bir yakınlık kuramamış olan tek başına kendi yaşantısı içinde kalır.
Sağ (sağlam) baş yastık istemez
Sağlam insan durup dururken yatmak istemez eğer istiyorsa hasta olduğu düşünülmelidir.
Sabreyle işine, hayır gelsin başına
Bir işi yaparken acele etmez, sabrederseniz hayırlı sonuçlara varırsınız.
Ne dilersen eşine o gelir başına
Sen başkaları için iyi şeyler dile ve yap ki başkaları da senin için iyi şeyler dilesin, yapsın.
Mermer iyi taştan, iyilik iki baştan
Birbiriyle ilişkileri bulunan iki kişinin iyi geçinebilmeleri için yalnızca birinin iyi olması yetmez.
Kurdun adı yaman çıkmış, tilki vardır (tilkicik var) baş keser
Öylesine sinsi ve kurnaz kimseler vardır ki adı zalime, haine ve kötüye çıkmış kimselerden daha tehlikelidirler.
Kocana göre bağla başını, harcına göre pişir aşını
Davranışlarını içinde bulunduğun koşullara uydur.
Kırkından sonra saza başlayan kıyamette çalar
Yaşlandıktan sonra bir şey öğrenmeye, yeni bir iş yapmaya başlayan kimsenin bunu başarmaya ömrü yetmez.
Kesilen baş yerine konmaz
Kesin olarak yapılıp sonuçlandırılan iş, eski durumuna getirilemez.
Kelin merhemi olsa başına sürer
Kendi işini halledemeyen kişiden aynı durum için yardım alınamaz.
Kelin medarı olsa kendi başına olur
Kendi işini halledemeyen kişiden aynı durum için yardım alınamaz.
Kel ilaç bilse kendi başına sürer
Kendi işini halledemeyen kişiden aynı durum için yardım alınamaz.
Kel başa şimşir tarak
Birçok gereksinimi varken gereksiz özenti ve gösterişle uğraşanlar için kullanılan bir söz.
Kaynana pamuk ipliği olup raftan düşse gelinin başını yarar
Kaynana ne kadar yumuşak huylu, ne kadar iyi davranışlı olursa olsun, her hâli gelini rahatsız eder.
Kavga bizim yorganın başına imiş
Başkaları yüzünden zarar gören kimsenin söylediği söz.
İyilik iki baştan olur
Birbiriyle ilişkileri bulunan iki kişinin iyi geçinebilmeleri için yalnızca birinin iyi olması yetmez.
İş anlatılıncaya kadar baş elden gider
Kızışmış bir kavgada veya herhangi bir olayda meram anlatmaya fırsat kalmadan olacak olur.
İstenmeyen aş, ya karın ağrıtır ya baş
İstenmeyerek yapılan işlerden kötü sonuçlar ortaya çıkar.
İnsanın eti yenmez, derisi giyilmez; tatlı dilinden başka nesi var
İnsan kendisini ancak tatlı diliyle sevdirebilir.
İki el bir baş içindir
Ancak kendi geçimini sağlayabilenler, başkalarına yardım edecek bir durumda değildir.
İki baş bir kazanda kaynamaz
Ayrı ayrı düşünceleri ve kişilikleri bulunan iki kişi bir arada yaşayamaz, bir işi birlikte yapamazlar.
İğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır
Başkasına zararı dokunacak bir davranışı yapmadan önce iyi düşün, kendi kendini eleştir.
Isıramadığın (bükemediğin) eli öp başına ko
Düşmanını yenemiyorsan ona hoş görünmeye çalışarak kötülüğünden kendini koru.
Her taş baş yarmaz
Korkulan her şey tehlikeli değildir.
Her işin (şeyin) başı sağlık
İnsanın yapacağı her şey vücut sağlığına bağlıdır.
Hayır dile komşuna, hayır gele başına
Sen başkaları için iyi şeyler dile ve yap ki başkaları da senin için iyi şeyler dilesin, yapsın.
Hangi taş pekse (katıysa), başını ona vur
Kendi kusurun yüzünden zor bir duruma düştüğünde kendini suçla ve başkalarından yardım isteme.
Gürültü istemeyen kazancı (bakırcı) dükkânına girmez (hırkasını başına çeker)
Kafasını dinlemek isteyen kimse, gürültülü patırtılı işlerde görev almaz.
Gönülsüz yenen aş, ya karın ağrıtır ya baş
İstenmeyerek yapılan işlerden kötü sonuçlar ortaya çıkar.
Gailesiz baş, yerin altında
Herkesin bir sıkıntısı vardır, bu sıkıntılar ancak ölümle biter.
Faydasız baş mezara yaraşır
Yaşayan kimse bir işe yaramalıdır, bir işe yaramayan kimsenin ölüden farkı yoktur.
Eşek kocamakla tavla başı olmaz
Anlayışsız kişi ne kadar yaşlanırsa yaşlansın baş olacak bir olgunluğa ulaşamaz.
Erine göre bağla başını, tencerene göre kaynat (pişir) aşını
Davranışlarını içinde bulunduğun koşullara uydur.
Eğilen baş kesilmez
Kusurunu anlayıp özür dileyen kişi bağışlanmalıdır.
Ecel geldi cihana, baş ağrısı bahane
Herkesin ölümü için bir sebep vardır.
Dünyada tasasız baş bostan korkuluğunda bulunur
Bu dünyada tasasız olan insan yoktur.
Dostun attığı taş baş yarmaz
Dostun acı sözü veya sert davranışı insana ağır gelmez.
Dostluk başka, alışveriş başka
İki kişi arasındaki dostluk, alışverişte birinin ötekine özverili davranmasını gerektirmez.
Dost başa, düşman ayağa bakar
İyi bir görüntü verebilmek için her zaman temiz giyinip kuşanmak gereklidir.
Dilim seni dilim dilim dileyim, başıma geleni senden bileyim
Kişinin başına ne gelirse dilini tutmamasından gelir.
Dil ebsem (olsa) baş esen (esendir)
Kişi dilini tutar, her şeyi söylemezse başını belaya sokmamış olur, rahat eder.
Dertsiz baş terkide gerek
Bir kişi ancak öldükten sonra dertten kurtulabilir.
Dertsiz baş (kul) olmaz
Derdi olmayan kimse yoktur, az çok herkesin derdi vardır.
Deliye taş atma, başını yarar
Davranışlarında çılgınlık bulunan kimseye dokunma yoksa sana öyle çılgınca saldırır ki yaptığına pişman olursun.
Deli kız düğün etmiş, kendi baş sedire geçmiş
Densiz, budala ev sahibi, konuklarından çok kendini ağırlanacak konuk yerine koyar.
Deli ile çıkma yola, başına getirir bela
Deli, kendisiyle arkadaşlık edenin başına çeşit çeşit dert açar.
Değirmen iki taştan, muhabbet iki baştan
Karı koca gibi, iş ortağı gibi birlikte yaşayacak, birlikte iş görecek kimseler arasında karşılıklı sevgi bulunmalıdır.
Dazlayan daza düşer, kel başlı kıza düşer
Evleneceği kişiyi seçmekte çok titizlik gösteren kimse, çoğu kez istemediği, beğenmediği bir kişiye düşer.
Davulu biz çaldık, parsayı başkası topladı
Biz çalıştık, uğraştık, başkası yararlandı.
Davul birinin boynunda, tokmak bir başkasının elinde
Sorumluluk birinde olmasına karşın bir başkasının sözü geçiyor.
Dağ başından duman eksik olmaz
Büyük adamların, büyük iş yapanların her zaman üzüntüleri, sıkıntıları vardır.
Dağ başına kış gelir, insanın başına iş gelir
Dağ başında kışın fırtına eksik olmadığı gibi kişinin yaşamında da yıpratıcı olaylar eksik olmaz.
Dağ başına harman yapma, savurursun yel için; sel önüne değirmen yapma, öğütürsün sel için
Yapacağın iyi bir işi, sonunu hesaplamadan yapma.
Çerçi başındakini satar
Satıcı elinde neyi varsa satar.
Büyük başın derdi büyük olur
Büyük işlerin başında bulunanların karşılaşacağı güçlükler de çoktur.
Bükemediğin eli öp başına ko
Düşmanını yenemiyorsan ona hoş görünmeye çalışarak kötülüğünden kendini koru.
Buğday başak verince orak pahaya çıkar
Gereksinim duyulan şey değer kazanır.
Böyle başa böyle tıraş
Kişi nasıl birisiyse ona uygun biçimde davranılır.
Boş başak dik durur
Bilgisiz olan üstün görünmek için kasılır.
Boş başağın başı dik olur
Bilgisiz olan üstün görünmek için kasılır.
Bizim gelin bizden kaçar, tutar ellere başını açar
Bize yabancı duran yakınımız, dostumuz, akrabamız başkalarına rahatça, içtenlikle yardım eder.
Bir sürçen atın başı kesilmez
Şimdiye kadar sizi memnun etmiş olan kişi bir kez yanlış iş yaptığında kendisine hemen ağır ceza verilmemelidir.
Bir başa bir göz yeter
Azla yetinmek gerekir.
Bir baş soğan bir kazanı kokutur
Kötü bir kişi, kötü bir davranış, kötü bir söz büyük bir topluluğun huzurunu bozmaya yeter.
Bin işçi, bir başçı
Her işe, baş olacak bir kimse gerekir.
Berber berbere benzer ama başın allah’a emanet
Kendisini uzman olarak gösteren her kişiye güvenilmemelidir, malınızı canınızı tehlikeye sokabilir.
Balık baştan avlanır
Bir şeyi ele geçirebilmek için onu yönetenleri elde etmek gerekir.
Balık ağa girdikten sonra aklı başına gelir
İnsan, tedbirsizliği yüzünden bir felakete uğradıktan ve iş işten geçtikten sonra neden şöyle yapmadım, neden böyle yapmadım diye üzülür.
Baht (akıl) olmayınca başta, ne kuruda biter ne yaşta
Kişi talihsiz olursa giriştiği hiçbir işten olumlu sonuç alamaz.
Azıcık aşım, ağrısız (kaygısız) başım
Derdim olmasın da başka bir şey istemem.
Ayak almadık taş olmaz, başa gelmedik iş olmaz
İnsan, yaşamı boyunca çeşitli engellerle ve güçlüklerle karşılaşır.
Ayağında donu yok, fesleğen ister (takar) başına
Yoksulluğuna bakmayarak süs ve gösteriş yapmak ister.
Ayağı yürüten baştır
Halkın düzen içinde çalışmasını baştakiler sağlar.
Ayağa değmedik taş olmaz, başa gelmedik iş olmaz
İnsan, yaşamı boyunca çeşitli engellerle ve güçlüklerle karşılaşır.
Ava gelmez kuş olmaz, başa gelmez iş olmaz
Kuşlar avlanmaktan kurtulamazlar, insanlar da hatıra, hayale gelmeyen çeşit çeşit felaketle karşılaşabilirler.
Arslanın adı çıkmış, çakallar baş keser
Haksızlık veya kötülük yapacağı düşünülen kişi yerine bu konuda adı ön plana çıkan kişiler asıl haksızlığı ve kötülüğü yaparlar.
Alna yazılan başa gelir
Kişi, kaderi ne ise onu görür.
Aklı başa yaş getirir
Deneyim, yıllar içerisinde elde edilir.
Akla gelmeyen başa gelir
İnsan ummadığı, düşünmediği şeylerle karşılaşabilir.
Akılsız başın cezasını (zahmetini) ayak çeker
Bir işte düşüncesizce davranan kişi her türlü olumsuz sonuca katlanır.
Akıl yaşta değil, baştadır
Akıllı olmanın yaşla ilgisi yoktur, bazı küçükler büyüklerden daha akıllı olabilir.
Ak göt (don, bacak) kara göt (don, bacak) kara geçit başında (hamamda) belli olur
Bir iddiadaki doğruluk ancak deney veya sınav sonucunda belli olur.
Ağrısız baş mezarda gerek
Herkesin bir sıkıntısı vardır, bu sıkıntılar ancak ölümle biter.
Ağaran baş, ağlayan göz gizlenmez
Belirtileri meydanda olan yaşlılık ve izleri ortada duran üzüntü ne yapılsa gizlenemez.
Ağacın meyvesi olunca, başını aşağı salar
Yararlı eserler veren, bilgi ve erdemle donanmış kimse alçak gönüllü olur.
Acıklı başta akıl olmaz
Büyük sıkıntılar içinde bulunanlar mantık dışı işler yapabilirler.
