Diz ile ilgili deyimler hangileridir? İçinde ve anlamında Diz kelimesi olan deyimler nelerdir? Açıklaması ve anlamlarıyla beraber deyimleri derledik. Secdem.net
Deyimler, bir dilin anlatım yollarını, o dili konuşan toplumun geçmişini, yaşam biçimini, geleneklerini ve çeşitli özelliklerini belirten önemli ipuçları sağlarlar. Ayrıca deyimler, hem yazılarımıza hem de konuşmalarımıza derinlik katar. Anlattıklarımızı ilgi çekici hâle getirir. Çoğunlukla gerçek anlamından ayrı bir anlam taşıyan, en az iki sözcükten oluşan kalıplaşmış söz ya da sözcük grupları.eş. Kimi deyimlerde, asıl anlamlarından tamamıyla sıyrılmazlar. Yerine göre asıl anlamından da alınabilir, daha başka bir anlama da gelebilir. Bunu cümle içindeki kullanılış şeklinden anlarız.
Deyim ve atasözlerini karıştırmayın ikiside farklıdır. Atasözleri, az sözcükle çok şey anlatan özlü sözlerdir. Anlattıkları denenmiş, doğruluğuna inanılmış düstur (genel kural, kaide) niteliğindedirler. Deyimler ise, kalıplaşmış anlatım araçlarıdır. Cümle şeklinde olanlar bile bir anlam bütünlüğü taşımaz. Asıl anlamlarını içinde bulundukları cümleden alırlar; aldıkları anlam da değişmez bir kural niteliğinde değildir.
- (birinin) dizlerine kapanmak
çok yalvarmak.
- Diz çökmek
1) dizlerini yere koyarak oturmak: ‘beni dinleyin deyip hemen önümüze diz çöktü.’ -s. M. Alus. 2) dize gelmek.
- Dize gelmek
baş eğmek, boyun eğmek.
- Dize getirmek
kendisine karşı geleni yenerek buyruğuna uyacak duruma getirmek: ‘beş yüz sene evvel bahadır babalarımızın sizi dize getirerek zapt ettiği yerleri alamayacaksınız.’ -ö. Seyfettin.
- Dizi (dizinin) dibinden ayrılmamak
yanından hiç gitmemek, ayrılmamak: ‘bir nişanlısı var ki hiçbir iş görmez, evden dışarı çıkmaz, kızın dizi dibinden ayrılmaz.’ -m. Ş. Esendal.
- Dizini (dizlerini) dövmek
pişmanlık duymak: ‘ne ettik de kaderimizi ingilizlerle fransızların kaderine bağladık diye dizlerini döven … amatör diplomatlar.’ -y. K. Karaosmanoğlu.
- Dizleri kesilmek (tutmamak)
dizlerinde derman, güç kalmamak: ‘şuracıktan şuracığa yürüyemedim. Dizlerim kesiliverdi.’ -y. K. Karaosmanoğlu.
- Dizlerine kara su inmek
beklemekten veya yorgunluktan güçsüz kalmak.
- Dizlerinin bağı çözülmek
korkudan ayakta duramayacak duruma gelmek: ‘mengene gibi bir el, cerrahın yakasına yapışınca zavallının dizlerinin bağı çözülecek gibi oldu.’ -i. O. Anar.
- Gözüne dizine dursun
nankörlük eden birine ‘allah nankörlüğünün cezasını seni kör ve kötürüm ederek versin’ anlamında söylenen bir ilenme sözü: ‘yaptığım iyilik gözünüze dizinize dursun.’ -s. F. Abasıyanık.
