Düşman kelimesi ile ilgili atasözleri hangileridir? veya düşman cümlesi olan atasözleri nelerdir? Açıklaması ve anlamlarıyla beraber atasözünü derledik.
DÜŞMAN İLE İLGİLİ ATASÖZLERİ VE ANLAMLAR
Akıllı düşman, akılsız dosttan hayırlıdır (deli dostun olacağına akıllı düşmanın olsun).
Akılsız kimse dostu için iyi niyet beslediği halde, yaptığı işin ne gibi sonuçlar doğuracağını bilmediği için insana zarar verebilir. Akılsızlık, iyi niyet gerekçesiylede olsa kötü sonuçlar verir. İyi ve yararlı sonuç için iyi niyet yeterli değildir, bunun için önce akıl gerekidir. Ahmağın kaş yapayım derken göz çıkartmasının sebebi beyinsizliğidir. Ahmağın nerede nasıl vuracağı hiç belli olmaz. Oysa insan, akıllı düşmanının kötülüğü, akıl yoluyla sezer, gereken önlemi alır. Akıllı düşmanla anlaşmak daha kolaydır.
Bin dost az, bir düşman çok.
İnsanın dostu ne kadar çok olursa yararlanma imkanı o kadar artar. Bu durumdan bir zarar gelmez. Oysa, insanın birtek düşmanı bulunsa, her zaman zarar görme tehlikesi vardır.
Cahilin dostluğundan, alimin düşmanlığı yeğdir.
Cahil kimse, bilgisizliğinden dolayı, iyilik yapıyorum derken insana kötülük yapabilir. Bundan dolayı cahilin zararının nerede, ne zaman dokunacağı kestirilemez. Kişi, bilgili düşmanın ise nasıl bir kötülük yapabileceğini az çok tahmin edebilir. Bundan dolayı yırtıcı hayvanlardan kaçar gibi cahillerden ırak durmalı, onları dost edinmemelidir.
Domuz derisi post olmaz, eski düşman dost olmaz.
Domuzun herşeyi, islam dinine göre pistir; dışkıdan farksızdır; temizlenemez. Böyle bir hayvanın derisi üzerinde ne namaz kılınabilir, nede oturulabilir. Eski düşmanda buna benzer. Nedenli yakınlık gösterirse göstersiz, dost olmaz.
Dost başa bakar, düşman ayağa.
İnsan yukarıya doğru yükselir, aşağıya doğru alçalır. Baş, vücudun yukarısındadır, ayakta tam altımızda. Bize bakan her tarafımızı görür. İnsana dostta bakar, düşmanda. Bundan dolayı dosta karşıda, düşmana karşıda güzel giyinmek gerekir. Çünkü dost, yükselmesini görmek istediği başımıza; düşman, kaymasını beklediği ayağımıza bakar.
Düşman düşmana rahmet (gazel, yasin) okumaz.
Düşmanımızdan bir iyilik, okşayıcı bir davranış beklemeyiniz. O, size karşı elinden gelen kötülüğü en sert şekli ile yapacaktır.
Düşmanına gücenip dostuna darılma (kızma).
Kişinin kendine zarar vereceğini düşündüğü kişilere düşman gözüyle bakması, dostlarının da o kişilere düşman gözüyle bakmasına neden olur. Dostlarını dinleyerek bu kötü niyetli kişilere verilecek zararlar yada çıkmazlar için iyi niyetli insanın heba edeceği şeyler eğer kendisini zor durumda bırakıyorsa, dostuna kızmamalıdır. Çünkü dostu o kişinin iyiği için ona yardım etmektedir. Böyle durumlarda düşmana kızıp dosta gücenmemelidir. Ayrıca düşmanımızın düşmanı bizim dostumuzdur, bu unutulmamalıdır.
Eski dost düşman olmaz, yenisinden vefa gelmez.
Eski dostlar, acı, tatlı birçok günleri birlikte yaşamışlardır. Bu hatıralar, onları sıkı sıkıya birbirine bağlamıştır. Aralarında ufak tefek dargınlıklar olsa bile eski dostlar birbirlerine düşman olmazlar. Çünkü bunun bedeli insan için az olmayan bir zaman dilimiyle ödenmiştir. Yeni dostlar arasında henüz böyle sıkı bağlar yoktur. Bu dostluk, güvenilebilecek sağlamlığa erişmemiştir.
Mal adama hem dost, hem düşmandır.
İyilik ve hayır yapabilmek için insana mal gereklidir. Üstelik mal insana rahat bir yaşayış sağlar. Mal, bu açılardan bakılınca insana dosttur. Varlığın, dünyalığın kıskananı, göz dikeni çok olur. Bu yüzden anlaşmazlıklar çıkar, kan bile dökülür. Üstelik mal kişinin azmasını kolaylaştırır. Bu açılardan bakılınca da mal insana düşmandır.
Su uyur, düşman uyumaz.
Durmadan akan ve düz bir ovada sanki duruyormuş gibi görünen suya uyuyor denilebilir. Fakat sesi çıkmayan, kıpırdamayan düşmana uyuyor denilemez. Çünkü düşman, fırsat beklemektedir.
Verip pişman olmaktansa (olacağına), vermeyip düşman olmak yeğdir (ol).
Bizden birşey isteyen kimseye verirsek, çok kez geri alamama durumu belirir. O zaman, verdiğimize pişman oluruz. Vermezsek, isteyen kimse bize kırılır. Öyle ise vermeli mi, vermemeli mi? Karşımızdaki kıymetbilir ve sözünün eri ise vermeli, aksi halde vermemeliyiz.
