Ev alma komşu al.
Bir mülk edinirken, özellikle ev alırken önce komşularına bakılmalıdır: Çevrede oturanlar iyi insanlarsa, ne ala. Komşuları iyi olan bir evde rahat oturulabilir, mutlu bir ömür sürülebilir. Bundan dolayı ev alacak kimse için komşular evden daha önemlidir. Komşular kötü işe en güzel evde bile rahat oturulamaz.
Evdeki hesap çarşıya uymaz.
İnsan birşeye karar verirken biraz ön yargılarından, birazda bilgi ve deneyimlerinden istifade eder. Oysa hayat dinamiktir, şartlar heran değişebilir. Bundan dolayı yapacağımız iş için hazırladığımız tasarı, uygulamada düşündüğümüz gibi gerçekleştirilemez.
Evi ev eden avrat, yurdu şen eden devlet.
Bir evin temizliğini, güzelliğini, rahatlığını, ekonomik düzenini sağlayan ve orada mutlu bir yaşayış ortamı meydana getiren kadındır. Nasıl ki yurdun şen ve bayındır olmasını sağlayan devlettir.
Evli evinde, köylü köyünde gerek.
İnsan kendini ve konumunu iyi bilmelidir. Herkes kendi yerinde ve işinin başında bulunmalıdır. Toplum düzeni de, kendisinin rahatlığı da bunu gerektirir.
Fısıltı ev yıkar.
Bir toplumda bazı şeyler fısıltıyla konuşulmaya başlanırsa, orada güven ortamı büyük yara alır. Mahiyeti belli olmayan ve kısık sesle söylenen sözler insanların birbirlerine olan güvenlerini yitirmelerine sebep olur. Bunun sonucu olarak yuvalar yıkılır, toplumlar dağılır.
Güneş giren eve doktor (hekim) girmez.
Güneş insanlar için çok büyük bir enerji kaynağıdır. Günümüzü aydınlatan, besinlerin büyümesini sağlayan, mikropları dezenfekte eden, bu dünyayı ısıtarak yaşanılabilen bir gezegen olmasını sağlayan ve en önemlisi insanların D vitamini ile kemik gelişimini sağlalaması, güneşin bizim birinci dereceden ihtiyacımız olan Allah vergisi bir kaynak olmasını sağlar. Öyle ki; Antartika ve denki bölgelerde 6 ay güneşin olması ve diğer 6 ayın olmaması insanların gelişimi açısından çok can alıcı bir değer kazanmaktadır. Belirli yaş aralığındaki çocuklar, güneş görmeyen bu dönemde, solar (güneş enerjisi) niteliğindeki ışıkların önünde hergün belli saatlerde kalarak bu ihtiyaçlarını yapay olarak sağlamaktadır. Güneşin kıymetini bilmeli, evimize girerek doğal ve steril ortamın yaratılmasını sağlamalıyız.
Güneş görmeyen eve doktor girer.
Ev, güneş almalıdır. Güneş, vücudu güçlendirir. Birçok mikropları öldürür, birçok hastalıklara iyi gelir. Güneşsiz evde hastalık eksik olmaz.
Issız eve it buruk.
Oturulmayan ev, sahip çıkılmayan iş yada mal bayağı kimselerin eline geçer. Yüce bir dava, ehli olanlar tarafından temsil edilmez. Nitelikli kimselere sahip çıkılmaz ise, böyle bir ülke ehli olmayanların elinde kalır ve dejenere olur.
Misafirin umduğu, ev sahibine iki öğün olur.
Zararlı olarak nitelendirilebilecek misafirlerimiz elbette bulunur. Bu erdemsiz kişiler gittikleri yerde çok daha fazlasını ararlar. Belki de evinde veya başka bir yerde bulamayacakları kadar isterler, bunun hakkında dileklerde bulunurlar. Oysa ev sahibi misafirini doyurmak için bir günde yiyeceği tüm nimetleri önüne serer. Bu yüzden misafirliğin süresi 3 gün olarak anılmıştır.
Tarlanın iyisi suya yakın, daha iyisi eve yakın.
Toprağa hayat veren sudur. Bundan dolayı akarsuya yakın yerdeki tarla değerlidir. Çünkü sulanması kolaydır. Eve yakın olan tarla daha değerlidir; çünkü çapalama, gübreleme, ekme ve devşirme gibi tarla işleri çok kolaylıkla ve yollarda vakit geçirilmeden yapılabilir.
Var evi, kerem evi; yok evi, verem (elem) evi.
Varlıklı ailenin durumu, konuk ağırlamaya, gereken yerlere yardım etmeye, armağanlar vermeye elverişlidir. Yoksul ailenin evinde sıkıntı, dert ve tasadan başka birşey bulunmaz. Varlıklı olan aileler konuklarını iyi ağırlarlar. Yardıma ihtiyacı olan kimselere istedikleri miktarda yardımda bulunurlar. Yoksul bir ailenin ise dertten, sıkıntıdan başka vereceği hiçbir şeyi yoktur.
Yalancının evi yanmış, kimse inanmamış.
Yalan söylemek çirkin ve ayıptır. Fakat yalan söylemeyi adet haline getirmek daha tehlikelidir. Yalan söylemeyi adet edinen kişinin sözlerine kimse inanmaz. Öyle ki bir gün evinde yangın çıksada “imdat, evim yanıyor!” diye bağırsa, inanıp yardımına koşan olmaz. Çünkü onun daha önce yalan söylediği çok görülmüştür.
Yavuz hırsız, ev sahibini bastırır.
Bazı kimseler suçlu olduğu halde kendilerini güçlü hissederler. Onları böyle düşünmeye sevkeden, kendi şarlatanlıkları ve edepsizlikleridir. Böyle kimseler zarar verdiği kişiyi susturmak bir yana, onu suçlu çıkarırlar. Kimi suçlular aynı zamanda serseri ve edebsiz de olurlar. İşledikleri suçlarını zarar verdikleri kimselere yüklemeye çalışırlar.
Ahmak (şaşkın) misafir ev sahibini ağırlar.
Misafiri ağırlamak ev sahibine düşer. Ama şaşkın misafir bunun tersini yapar. Vazifesi olmadığı halde başkasının görev ve sorumluluk alanına giren şeylerle uğraşan nice ahmaklar vardır ki, bu gayretkeşlikleri yüzünden hem başkalarına rezil olur, hemde ellerine birşey geçmez.
Akçanın iyisi kesede duran, bahçanın (bahçenin) iyisi eve yakın olan.
Para, şuraya buraya dağıtılmayıp insanın kendi cebinde (kesesinde) bulunursa ivedi (acil) durumlarda gereken nesneleri hemen alabilirler. Bağ ve bahçe de eve yakın olursa, bakımı, korunması ve hemen yararlanılması kolay olur, çalışırken, gidip gelirken zorluk çekilmez.
Akıllı hırsız, şaşkın ev sahibini bastırır.
Aklı olan ve bunu kullanmasını bilen insanlar, içinde bulundukları durum ne kadar aleyhlerine olursa olsun, mutlaka bir çıkış yolu bulurlar. Onları bu başarıya götüren ilk etmen akıl ise, ikinci etmen karşılarındaki insanların şaşkınlığı ve kendilerini savunamamalarıdır.
Asılmış adamın evinde ipten söz edilmez.
Kişiler dünya halinde heran hangi sıkıntı ile karşılaşacağını bilmez. Yaşanan sıkıntılar tekrar tekrar açılmaz, konu unutulsun diye, psikolojik rahatlama açısından sohbetler değişir. Örneğin bir cenaze evinde ölümden bahsedilmez. Aynı şekilde konunun erbabı insanlar ile aynı konudaki mevzuat tartışılmaz, akıl verilmez. Öğretmene nasıl eğitim vereceği öğretilemeyeceği gibi.
Avrat var ev yapar, avrat var ev yıkar (yakar).
Ailede kadının rolü çok önemlidir. Öyle kadınlar vardır ki bir aileye düzen verir, mutluluk getirirler. Öyle kadınlar vardır ki ailenin düzenini mutluluğunu bozarlar.
Çarşı iti ev beklemez.
Sorumluluk gerektiren işler bu duygusu gelişmemiş, haylaz kimselere verilmemelidir. Başıboş gezmeye alışan kimseler disiplinli iş yapmaya gelemezler.
