İnsan kelimesi ile ilgili atasözleri hangileridir? Veya İnsan cümlesi olan atasözleri nelerdir? Açıklaması ve anlamlarıyla beraber atasözünü derledik.
İNSAN VE GÜZEL İLE İLGİLİ ATASÖZLERİ VE ANLAMLAR
İnsan beşer, kuldur şaşar.
İnsan, yaratılış gereği hata yapabilir, yanılır ve bazende şaşırır. Allah insanları kusursuz yaratmamıştır. Kusursuzluk Allah’a özgü bir sıfattır. Dünyada yanılmayan kimse yoktur. Bundan dolayı insanların bazen şaşırmasını, yanılmasını hoşgörmek gerekir.
İnsan doğduğu yerde değil, doyduğu yerde.
İnsan mutlaka bir yerde doğar. Burası onun anayurdu, baba ocağıdır. Fakat insanoğlu, doğduğu yeri ne kadar severse sevsin, hayatını nerede sürdürebilecek nerede kazanabilecekse, oraya kadar gider ve orada hayatını sürdürür. İnsan doğduğu yeri değil, geçimini sağladığı yeri yurt edinir. Bu durum milletler için de aynıdır. Birçok kavimler, tarih içinde yer değiştirmişlerdir.
İnsan göre göre, hayvan süre süre (alışır).
İnsan birşeyi göre göre öğrenir. Hayvanların öğrenmesi ise insanların onlara istedikleri işi sürekli olarak yaptırması ile sağlanır. Çift sürmesini bilmeyen bir öküz, sabanın önüne gide gide bunu öğrenir. Fakat insanın aklı ve yeteneği olduğu için, dışarıdan bir zorlama olmadan, arzu ettiği şeyi bakarak öğrenebilir.
İnsan insanın (adam adamın) şeytanıdır.
İnsanlar, yapıları gereği kıskançtırlar. Sağlam bir din duygusu ve ahlak anlayışı kazanmakla insan olgunlaşır, başkalarının elindekileri kıskanmamaya başlar. Ahlaken gelişmemiş, uygunsuz bir arkadaş, insanı doğru yoldan saptırır; kötülüğe sürükler.
İnsan kıymetini insan bilir.
Bir insanın ne kadar kıymetli ve değerli olduğunu ancak kendisi gibi kişiler ölçebilir. Aynı nitelikte olmayan insanlar onun kıymetini bilecek insan değildir.
İnsan sevdiğini yerden yere vururmuş.
Çoğu zaman kişiler, karşısında bulunan sevdikleri insanlara sevgilerini belli etmezler. Bu genelde psikolojik bir tavır olmasına rağmen, çoğu zaman kişileri şımartmamak, bu sevginin zaten varolduğunu bilmesi ile bağlarının kuvvetli olmasını sağlayacak girişimleri bırakmaması içindir. Bunu manen hisseden ve sevildiğini bilen kişiler karşısındakilerin onlara vereceği kararlara, yanlışta olsa yaratılacak problemlere, kızılan anlara veya bağrış kıyamet geçen zamana aldırış etmez. Çünkü bilirler ki; bu kızmaların, bu kızgınlıkların hepsi onların iyiliği içindir. Bu yüzden seven kişi, sevdiğine zulüm ediyormuş gibi görünür.
İnsan yedisinde ne ise, yetmişinde de odur.
İnsanlar madenler gibidir. Madeni iyi olan insan, doğuştan bazı meziyetler taşıyan insan her yaşta iyidir. Madeni kötü olanda öyle. Kişinin çocukluğundaki özellikleri değişmez; ihtiyarlığında da sürer.
İnsanoğlu çiğ süt emmiş.
İnsan, değişken bir varlıktır. Bu değişim bazen iyiye doğru, bazende kötüye doğru olur. İnsanı sürekli iyi kılan, kendi nefsi ile yaptığı kesintisiz mücadeledir. İnsan bazen bu mücadelede gevşek davranır, kendini kötü akıntıya kaptırıverir. Bundan dolayı insanoğlu her zaman iyi değildir. Kimi zaman sütsüzlük damarı tutar, soysuzca davranışlarda bulunur; iyiliğini gördüğü kimseye kötülük yapar.
İş insanın aynasıdır.
İnsanın yapıp ettikleri, onun dünyaya bakış açısını, yeteneklerini ortaya koyar. Bir kimsenin nasıl bir kişi olduğunu anlamak istersek yaptığı işlere bakmamız yeterlidir. Bu işin niteliği, o kişinin yeteneğini, tutumunu belli eder.
İyi insan lafının (sözünün) üstüne gelir.
Çok sevdiğimiz yada beğendiğimiz insanların, kendi konusu konuşulurken aniden lafının üstüne gelmesini bu iyi kişiliği ile bağdaştırırız. Tamda o kişiden iyi konuşulması, onun karakterinin de iyi olması bu atasözünün söylenmesine neden olur. Bu durumun iyi olduğunu atalarımız söylemiştir.
Kötü komşu insanı (adamı) hacet (mal) sahibi eder.
İnsanlar, komşularından edinemedikleri eşya ve gereçleri bizzat kendileri almak zorunda kalırlar. Kötü komşu, kendisinden emanet olarak istenen şeyi vermez. Emanet isteyende gidip o şeyden satın alır. Böylece bu komşu o kişiyi eşya sahibi etmiş olur.
Olgun bir insanı dost edinmek isterseniz tenkit edin, basit bir insanı dost edinmek isterseniz, methedin.
Her insanın hayatında örnek aldığı doğru insanlar bulunur. Bu doğru kişileri dost edinmek istediğimizde onları kırmadan, yapıcı bir tavırla eleştirmeli, basit ve çok yararı olmayacak insanları kazanmak içinse methederek ruhlarını okşamalıyız. Akıllı insanlara eleştirilerek daha doğru olmayı isterler. Basit niteliğe sahip düz mantıklı kişiler ise yükseltilmeyi severler.
Öfkede (öfkeli insanda) akıl olmaz.
Mantıklı düşünmek için sakin düşünmek gerekir. Öfke halinde insan sakin olamayacağından mantıklı düşünemez. Mantıklı düşünemeyince de akılsızca işler yapar.
Sen işlersen mal işler, insan öyle genişler.
İnsan bir işi bitirince başka bir işe girişmeli, sürekli çalışmalıdır. Çalışırsak malımız verimli, kazancımız bol olur. İnsan böyle böyle zengin olur. İnsan rahat bir yaşam sürmek ister. Bunun için çok çalışmak zorundadır. Çalıştığı sürece elindeki malların verimi artar. Böylece zenginleşir, rahat bir yaşam sürer.
Sevilmedik ot, insanın başucunda biter.
Kişilerin istemediği yada hoşlanmadığı bir durum gelir ve onu bulur. Bu isteksizliğe karşın bu durumla yaşamaktan keyif almayan insanlar dertlerine genelde zor çare bulurlar. Bunun önüne geçmenin tek yolu büyük konuşmamak, her kötü duruma karşı temkinli ve sabırlı yaklaşmaktır.
Acı (kötü) söz insanı (adamı) dininden (çıkarır), tatlı söz (dil) yılanı deliğinden (ininden) çıkarır.
Kötü söz bir kimseyi çileden çıkarır, onu kötü davranışlara sürükler. Güzel ve gönül okşayıcı söz, birşeyi tatlı ve yumuşak bir uslüpla söylemek en kötü niyetli azgın düşmanı bile yola getirir.
Adamın yere bakanından, suyun sessiz (yavaş) akanından kork (suyun yavaş akanından, insanın yere bakanından kork).
İçine kapanık, sessiz ve uysal görünen nice insanlar vardır ki, derin ve tehlikeli sular gibidir. Düşünce ve duygularını açığa vurmayan bu gibi insanlardan, derin sulardan sakınır gibi sakınmak gerekir.
Ağacı kurt, insanı dert yer.
Kurt, ağacı nasıl içinden yiyerek çürütürse, dert ve üzüntüde insanı öyle yıpratır. Nice sağlam görünüşlü ağaç vardır ki, ansınız kuruduğunu yada hafif bir esintiyle yıkıldığını görürüz. Ağacı görünmeyen kısmından kemiren kurt gibi, insanıda gam ve keder için için bitirir. Bunun gibi, sağlıklı bir insanın birden çöküşüne, basit bir hastalıkla başedemeyip ölmesine tanık oluruz.
Bıçağı kestiren kendi yüzü suyu, insanı sevdiren kendi huyu.
Bir kimseyi, birşeyi değerli kılan kendisinde bulunan özel niteliktir: İnsan, huyu güzel olursa sevilir. Bıçak, çeliğine iyi su verilmiş olursa keskinleşme yeteneği kazanır.
Bir insanı tanımak için ya alışveriş etmeli, ya yola gitmeli.
İnsanlar belli değer yargılarına sahiptir. İnsan, inandığı dava veya mensup olduğu dinin kendine yüklediği görevleri yerine getirdiği için iyi sanılmamalıdır. İnsanın nasıl bir karakter taşıdığı asıl sosyal münasebetlerde, özellikle alışveriş gibi çıkarların çatıştığı durumlarda yada kendi ortamından uzaklaşmasında ortaya çıkar.
Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur.
İnsanlar, dağlar gibi yerinden kımıldamayan cansız varlıklar değildir. Dostlar, tanış olanlar birbirlerinden ne kadar uzan düşmüş olurlarsa olsunlar ve buluşmaları ne kadar güçleşmiş bulurnursa bulunsun, günün birinde kavuşabilirler.
Demir nemden, insan gamdan çürür (duvarı nem, insanı gam yıkar).
Keder, ağaç kurdunun ağacı için için yemesi gibi, insanı içinden, yüreğinden vurur. Nem demiri nasıl paslandırır, çürütürse; gamda insanı öyle yıpratır, harap eder.
Her şey incelikten insan kabalıktan kırılır.
İnsanlar sevdiklerine karşı büyük bir zaafta bulunur. Ona sevgisini verir. İnsanın kırılmasına sebep olacak tek şey ise zaaflarıdır. Bu zaafları ile kişileri yargıladığınızda veya bunların aksini yaşattığınızda kişiler kırılır. Aslında insanın bu zaaflarıda incedir, fakat bunları bu kaba, sert ve kalın tavırlar kırar. Tıpkı ince bir ağaç gibi olan gururumuz, onurumuz bir anda yerlebir olabilir.
Herkes (insan) bildiğini okur.
İnsanların kendilerine göre özgü kemikleşmiş düşünceleri vardır. Başkaları ne söylerse söylesin, böyle kimseler kendi düşüncelerine göre iş yapar.
Irz insanın kanı pahasıdır.
İnsan, taşımakla yükümlü olduğu bazı erdemleri yüksek bedeller ödeyerek koruyabilir. Irz gibi, namus gibi kavramları korumak için bazen canını feda eder.
