Mal ile ilgili atasözleri ve anlamları. Mal kelimesi ile ilgili atasözleri hangileridir? Mal ilgili olan cümle atasözleri nelerdir?
Atasözlerinin kim tarafından ne zaman söylendiği bilinmez. Atalardan günümüze kadar ulaşan, belirli bir yargı içeren, söyleyeni belli olmayan (anonim) düz konuşma içinde kullanılan sözlerdir. Atasözleri, geçmiş kuşaklardan süzüle süzüle günümüze kadar gelmiş özellikleri sözün içerdiği anlama göre değişir. Atasözü pek çok dalda eğitici yol gösteren, öğüt veren kalıplaşmış sözlerdir.
MAL İLE İLGİLİ ATASÖZLERİ VE ANLAMLAR
Mal adama hem dost, hem düşmandır.
İyilik ve hayır yapabilmek için insana mal gereklidir. Üstelik mal insana rahat bir yaşayış sağlar. Mal, bu açılardan bakılınca insana dosttur. Varlığın, dünyalığın kıskananı, göz dikeni çok olur. Bu yüzden anlaşmazlıklar çıkar, kan bile dökülür. Üstelik mal kişinin azmasını kolaylaştırır. Bu açılardan bakılınca da mal insana düşmandır.
Mal canın yongasıdır.
İnsan hayatını ancak malla sürdürebilir. Ağacı dış tehlikelerden koruyan nasıl kabuğu ise, insanın başına gelecek zorluklardan korunmasıda malla mümkündür. Bu açıdan bakılınca mal canın bir parçası gibidir. Malına zarar gelen kimse, canından bir parçası gidiyormuş gibi üzülür.
Malım seni vereyimde mi kötü olayım, vermeyeyimde mi kötü olayım?
Kişiler kendilerine ait önemli ve gerekli eşyalarını bir başkasına emanet verirken çokça düşünmelidir. Çünkü verilen emanet herhangi bir şekilde geri gelmeyecekse ve bu emaneti veren kişi için sorun teşkil edecekse, arada anlaşmazlıklar, ciddi kavgalar veya daha büyüyen olaylar oluşabilir. Bir anda arkadaşlık, bir anda aile olmak kavramları yok olabilir. Bu yüzden bir kişiye ihtiyacımız olabilecek bir eşyamızı verirken iyi düşünmeli, ona göre hareket etmeliyiz.
Sen işlersen mal işler, insan öyle genişler.
İnsan bir işi bitirince başka bir işe girişmeli, sürekli çalışmalıdır. Çalışırsak malımız verimli, kazancımız bol olur. İnsan böyle böyle zengin olur. İnsan rahat bir yaşam sürmek ister. Bunun için çok çalışmak zorundadır. Çalıştığı sürece elindeki malların verimi artar. Böylece zenginleşir, rahat bir yaşam sürer.
Yemeyenin malını yerler (üstünede bir bardak su içerler).
Cimrinin yemeye kıyamayıp biriktirdiği dünyalığı o öldükten sonra mirasçılar pay eder ve bir güzel yerler.
Yiğidin malı meydandadır.
Cömert insan, sürekli akan ırmak gibidir. Böyle kimsenin malı herkesin yararlanmasına açıktır.
Zenginin malı, fakirin ağzını yorar.
Fakir ve niteliksiz insanların sohbet etmeye bolca zamanı vardır. Bunlardan birkaçı bir araya geldiklerinde zenginlerin yaptıklarını eleştirirler, kendilerini onların yerine koyarak hayaller kurarlar. Ancak gerçek hayatta hiçbir şey değişmez, sadece konuştuklarıyla kalırlar. Bu yüzden bizler bu gibi insanlardan olmamalı, durumumuz çok kötü bile olsa önümüzdeki hayata bakmalıyız.
Zenginin malı, fakirin dölü kıymetli olur.
Zengin ve erdemsiz insanlar hayatlarını, kişiliklerini, niteliklerini ve çevresindeki en önemli kişileri malları olarak görürler. En önemli değerleri dünya malları, sonra manevi ihtiyatları olur. Fakir ama gururlu insanların en değerli kıymetleri ise çocuklarıdır. Çocukları için yaşarlar, onlar için çalışır çabalarlar. Bu dünyada en önemli farz görevlerini layıkı ile yerine getirerek bu dünyanın dengesini korumuş olurlar.
Zenginin malı, züğürdün çenesini yorar.
Yoksul, züğürt kimseler, zenginlerin malları üzerine konuşmayı pek severler. Bu konuşma onların çenesini yormaktan başka bir işe yaramaz. Yoksulluk çeken kişiler, varlıklı kimselerin servetlerini dedikodu konusu yaparlar. Bu atasözü, birinin zenginliğinden çok söz etmenin gereksizliğini belirtmek için söylenir.
Adamakla mal tükenmez (bitmez).
Bazı kötü karakterli insanların yapabileceğinden çok daha fazla vaatte bulunması, onu adaması kolaydır. Çünkü adadıklarını yapmayacağından ve mallarını vermeyeceğinden dolayı mülkü bitmez, tükenmez.
Adamın ahmağı malını över.
Malını öyle ortalıklarda herkese öven kişi, dinleyenlerin içinde o mala karşı hırs ve istek uyandırır. Bu zayıf insanları etkiler ve malın elden gitmesine yol açar.
Akıl ortak ortak, mal ortağı kaypak.
Yararlı ortaklık, yapılacak iş üzerinde danışma ve dayanışma ortaklığıdır. Bu, kişileri kötü sonuçtan, zarar ziyandan korur. Mal ortaklığında ise her ortak kendi çıkarını düşündüğü için ortağının zararına çalışabilir, onun elindekileri almak için farklı yollara başvurabilir.
Al malın iyisini, çekme (sonra) kaygısını.
İnsanlar maddi imkanları doğrultusunda her zaman malın kendine ait olan sınıfındakini almak isterler. Fakat biraz daha fazla para verip gerekli malın iyisini almak onu gelecekteki zararlardan korur. Kötü mal alanlar ise yolda kalır, malları onları yarı yolda bırakır. Ya bozulurlar, ya tutmazlar yada dağılırlar. Bu yüzden insanlar malın iyisini almalı daha sonra pişman olmamalıdır.
Az menfaat çok zarara mal olur.
Dünya üzerinde kötü insanlardan geçilmez! Bu kötü insanlar başka kişilerin mal ve paralarını kullanarak hep bu durumdan faydalanmak isterler. Yapacakları bu menfaat onların saf ve güvenen insanları kullanmalarına neden olur ancak bir musibet ile ellerindeki avuçlarındakilerden de olurlar. Bu atasözüne en güzel örnek ise, pirince giderken evdeki bulgurdan olmaktır.
Az veren candan, çok veren maldan.
İnsanlar için “cömert” demeden önce, onların durumlarına bakılmalıdır: Kendinde fazla olmadığı halde çekinmeden verebilen kimse gerçekten cömerttir. Çünkü bu özveri gerektirir, canından bir parça vermiş gibi olur. Varlıklı olmayan kimse, yardım yada armağan olarak az şey verebilir. Bu, büyük bir fedakarlıktır. Varlıklı kimse çok şey verebilir. Bu, onun için özveri sayılmaz.
Baba malı tez tükerir, evlat gerek kazana.
Hazır bulunan dünyalığın kıymeti pek bilinmez. Bundan dolayı baba malına güvenip kazanç yolunu tutmamak çok yanlıştır. Baba malının değeri pek bilinmediği gibi hazır malda çabuk biter. Kendini bilen, yaşama sorumluluğu duyan akıllı evladın malı, kendisinin kazandığı maldır.
Babasından mal kalan, merteği içinden bitmiş sanır.
Bir emek sarf ederek değil, miras yoluyla elde edilmiş malın ne sıkıntılar çekilerek kazanıldığı bilinmez. Öyle ki insan, miras yoluyla kalan evin direklerinin bile oracıkta kendiliğinden bitiverdiğini sanır.
Cana gelecek (kaza – zarar) mala gelsin.
Zarardan kurtulma imkanı yoksa, bunun cana değil, mala gelmesi tercih edilir. Mal kazanılabilir; fakat kaybedilen can tekrar kazanılamaz. Bundan dolayı canı korumak için mal feda edilir.
Cömert derler maldan ederler, yiğit derler candan ederler.
Bazı kimseler pohpohlamayı severler. Bundan hoşlanan kimsede cömertliğini göstermek için bol para harcar. Önüne gelene armağanlar verir, ziyafet çeker, böylece malını tüketir. Yine eloğlu kişiyi yiğit diye pohpohlar. Bundan hoşlanan kimsede yiğitliğini göstermek için tehlikeye gözü kapalı atılır. Bu sırada birisi canına kıyar. Bir aferin almak için kova su içmek akıl karı değildir.
Devletin (devlet) malı deniz, yemeyen domuz (keriz).
Devletine hıyanet etmeyi alışkanlık haline getiren ve koskoca bir milletin malını dört elle tıkıştırmayı uyanıklık sayan soysuzlara göre, devletin bitmez tükenmez malı vardır. Asıl domuz bunlar olduğu halde, bu aşağılık kimselere göre bir yolunu bulup devleti dolandırmamak budalalıktır.
Dünya malı dünyada kalır.
İnsan öldüğü zaman malını öbür dünyaya götüremez. Bu maldan ancak yaşadığı sürece yararlanabilir. Öyle ise gerek kendisi için, gerekse hayırlı işler için para harcamaktan kaçınmamalıdır.
Fazla (artık) mal göz çıkarmaz.
Fazla mal insana zarar vermez. Bundan dolayı gereksiz yere elden çıkarılmamalıdır. Şimdi ihtiyacın üstünde görülen malın ileride fazla olmadığı anlaşılabilir.
Kötü komşu insanı (adamı) hacet (mal) sahibi eder.
İnsanlar, komşularından edinemedikleri eşya ve gereçleri bizzat kendileri almak zorunda kalırlar. Kötü komşu, kendisinden emanet olarak istenen şeyi vermez. Emanet isteyende gidip o şeyden satın alır. Böylece bu komşu o kişiyi eşya sahibi etmiş olur.
