Adamın kötüsü olmaz, meğer züğürt ola
Toplum içinde herkesin bir değeri vardır ancak züğürtlere değer verilmez.
Malını yemesini bilmeyen zengin, her gün züğürttür
Züğürt, yokluk içinde bulunduğundan yiyemez, varlık içinde olduğu hâlde yiyemeyen de bunun gibidir.
Tüccar züğürtleyince geçmiş defterleri yoklar
1) tüccar züğürtleyince, belki bir kimsede alacağım kalmıştır diye eski defterlerini gözden geçirir; 2) vaktiyle önemli işler yapmış olanlar, düşkünlüklerinde eski durumlarını anarak, anlatarak avunmaya çalışırlar.
Zenginin malı züğürdün çenesini yorar
Birinin zenginliğinden çok söz etmenin gereksizliğini, yersizliğini belirtmek için söylenen bir söz.
Züğürt olup düşmektense uyuz olup kaşınmak yeğdir
Uyuz olup kaşınmak insanı çok rahatsız eder ama züğürtlükten dolayı ne yapacağını düşünmek daha çok rahatsız eder.
Züğürtlük, zadeliği bozar
Soylu kimse fakirleşince soyluluğu unutulur.
Zengin kesesini döver, züğürt dizini
Bir iş yapılacağı zaman zengin işte para diye kesesini döver, fakirse yapmak istediği işi parasızlık yüzünden yapamayacağı için dizini döver.
Paran varsa cümle âlem kulun, paran yoksa tımarhane yolun
Zengin olana herkes hizmet eder, fakir olana ise kimse yüz vermez.
Altın eşik gümüş eşiğe muhtaç olur
Hiç kimse zenginliğine güvenmemelidir, gün gelir yoksullaşır ve fakir kimseye muhtaç olur.
Zengin arabasını dağdan aşırır, fakir düz ovada yolunu şaşırır
Zengin, para gücüyle güçlükleri yenerken yoksul, parasızlık yüzünden en kolay işi bile başaramaz.
Umut, fakirin (garibin) ekmeğidir
Yoksul kişi, hep yakında bolluğa, rahata kavuşma umudu içinde yaşar.
Fakirlik ayıp değil, tembellik ayıp
Yoksulluk utanılacak bir şey değildir, çalışmamak en büyük ayıptır.
Yoksul, ata binse selam almaz
Yoksul kimse geçici olarak bile iyi bir duruma gelse herkese yüksekten bakar, kimseye selam bile vermez olur.
Yoksul âlâ ata binse selam almaz
Yoksul kimse geçici olarak bile iyi bir duruma gelse herkese yüksekten bakar, kimseye selam bile vermez olur.
Devletli yanını kaşısa yoksul para verecek sanır
Bir isteğinin yerine getirilmesini ilgililerden bekleyen kimse, onların bu işle ilgisi bulunmayan davranışlarını, isteğini karşılamak üzere yapıyorlar diye yorumlar.
Buğdayım var deme ambara girmeyince, oğlum var deme yoksulluğa ermeyince (düşmeyince)
Bir şeyin senin olduğundan kuşkun kalmaması için gereken bütün koşullar gerçekleşmelidir.
Borçsuz çoban yoksul beyden yeğdir
Yoksulluk ve sıkıntı içinde olup da bey adı taşımaktansa borçsuz ve sıkıntısız bir çoban olmak daha iyidir.
Beyler buyruğu yoksula kan ağlatır
Yöneticiler, uygulanması güç buyruklar vererek halkı sıkıntıya sokarlar.
Fukara tavuğu bir yumurtlar
Talih, fakire hiç gülmez; aynı sermaye zengine daha çok, fakire daha az gelir getirir.
Devletliye dokun geç, fukaradan sakın geç
Zenginle, az da olsa bir ilişkin bulunsun belki yararlanırsın ama fakire yaklaşma, o senden yararlanmak ister.
