Civa, kimyasal simgesi Hg ve atom numarası 80 olan bir elementtir. Periyodik tablonun geçiş metallerinden biri olup, oda sıcaklığında sıvı halde bulunan tek metal elementtir. Civa, gümüş-beyaz renkli ve ağır bir sıvıdır. Doğada genellikle cıva sülfür (HgS) formunda bulunur ve bazı minerallerin içeriğinde yer alır.
Civa Ne İşe Yarar?
Civa çeşitli endüstriyel ve bilimsel uygulamalarda kullanılır:
- Termometreler: Civa, termometrelerde sıcaklık ölçmek için kullanılır çünkü geniş bir sıcaklık aralığında sıvı formda kalır ve sıcaklık değişikliklerine hassastır.
- Batteriler: Özellikle eski tip alkali pillerde ve bazı düğme pil türlerinde kullanılmıştır.
- Aydınlatma: Civa buharlı lambalar ve floresan lambalarda kullanılır. Floresan ışıkların üretiminde civa buharı, ultraviyole ışınlar üretir ve bu UV ışınlar, lambanın iç yüzeyindeki fosfor kaplamayı aydınlatır.
- Kimya ve Metalurji: Civa, bazı kimyasal işlemlerde ve altın, gümüş gibi metallerin ayrıştırılmasında kullanılır.
- Diş Hekimliği: Önceden amalgam dolgularında kullanılmıştır. Ancak, bu kullanım giderek azalmaktadır.
Civa ve İnsan Vücudu Üzerindeki Etkileri
Civa insan vücudu için toksik bir madde olup, çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Civa zehirlenmesi genellikle şu şekillerde ortaya çıkar:
- Sinir Sistemi Üzerindeki Etkiler: Civa, sinir sistemi üzerinde ciddi etkiler yapabilir. Uzun süreli maruz kalma, titreme, hafıza kaybı, koordinasyon sorunları, sinir hasarı ve diğer nörolojik sorunlara yol açabilir. Özellikle metil civa, sinir hücrelerine zarar verir ve beyin gelişimini etkileyebilir.
- Böbrekler: Civa, böbreklerde birikir ve böbrek fonksiyonlarını bozabilir. Yüksek seviyelerde civa maruziyeti böbrek hasarına neden olabilir.
- Solunum Yolu ve Sindirim Sistemi: Civa buharlarının solunması veya civa içeren maddelerin yutulması, solunum yolu iltihaplanmasına, mide bulantısına, kusmaya ve diğer sindirim problemlerine neden olabilir.
- Gebelik ve Çocuklar: Gebe kadınlar ve çocuklar civa maruziyetine karşı daha hassastır. Metil civa, fetüsün ve çocukların beyin gelişimini olumsuz etkileyebilir.
Civa maruziyetinin önlenmesi ve sağlık üzerindeki olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi için uygun koruma önlemleri alınmalı, civa içeren ürünlerle dikkatli kullanılmalı ve çevresel ve endüstriyel uygulamalarda gerekli güvenlik önlemlerine uyulmalıdır.
