Göçmen kuşlar hakkında birçok bilgi ve yazı yazılmıştır. Göçmen kuşlar farklı mevsimleri farklı coğrafyalarda geçiren kuş türlerinden oluşan bir gruptur. Bu nedenle Doğa incelemesinde karşılaşılan en ilgi çekici olayların başında kuşların göçü gelir. Dünyada yaklaşık 10.000 kuş türü vardır ve bunların yaklaşık %20’si uzun mesafeli göçmen kuşlardır. Göçmen kuşların özellikleri aşağı yukarı birbirine benzer.
Kuşlar göçmeye başlamadan önce bir araya gelirler, sonra toplu olarak göç uçuşuna başlarlar. Kuşlardan bazıları gece, bazıları da gündüz göçer. Yurdumuzda yaşayan göçücü kuşların en yaygını leylektir. Her sene dünyaca 50 milyar kuşun göç ettiği tahmin edilir. Bunlardan yaklaşık 5 milyarı Avrupa ile Afrika arasında göç eder. Kuşların çoğu gündüz güneşe göre hareket ederler. Ancak birçok kuş da gece göç eder. Yapılan araştırmalar kuşların gündüz güneşe, geceleyin ise ay ve yıldızlara göre uçuş istikametlerini bulabildiklerini ispat etti. Öte yandan, bazı kuşlar da, ana-babalarından öğrenmeden, göç yollarını bulabilirler. Bunların kışlama yerlerini nasıl buldukları anlaşılamamıştır.
• Ak başlı kiraz kuşu – Ak başlı kiraz kuşu, kiraz kuşugiller familyasına ait bir ötücü kuş türü. Günümüzde bazı araştırmacılar tarafından ispinozgiller familyasından ayrı olarak sınıflandırılmışlardır. Ayrıca akbaş kiraz kuşu, ak başlı çinte ve ak başlı yelve olarak da adlandırılır.
• Ak gözlü ötleğen – Ak gözlü ötleğen, ötleğengiller familyasından bir ötleğen türü.
• Ak kanatlı sumru – Ak kanatlı sumru, sumrugiller familyasından bir kuş türü.
• Ak karınlı ebabil – Ak karınlı ebabil, sağangiller familyasından genellikle kırlangıçla karıştırılan bir kuş türü.
• Ak kaşlı kiraz kuşu – Ak kaşlı kiraz kuşu, kiraz kuşugiller familyasına ait bir ötücü kuş türü. Günümüzde bazı araştırmacılar tarafından ispinozgiller familyasından ayrı olarak sınıflandırılmışlardır. Ayrıca ak kaşlı çinte olarak da adlandırılır.
• Ak kuyruksallayan – Ak kuyruksallayan, kuyruksallayangiller familyasından beyaz renkli bir kuyruksallayan türüdür.
• Ak leylek- Leylek, leylekgiller familyasından büyük ve uzun bacaklı bir kuş türü. Siyah kanat uçuş tüylerinin dışında tamamen beyazdır, gagası ve bacakları erişkinlerde kırmızı, yavrularda ise siyahtır. Büyük bir kuş olup 100–115 cm uzunluğunda, 2,3 ila 4,5 kg ağırlığındadır, kanat açıklığı ise 155–215 cm’dir.
• Ak mukallit – Ak mukallit, ötleğengiller familyasına ait bir kuş türüdür.
• Ak sokumlu kum kuşu – Ak sokumlu kumkuşu, çullukgiller familyasından bir kumkuşu türü.
• Ak sırtlı kuyrukkakan- Ak sırtlı kuyrukkakan, önceden karatavukgiller familyasının bir üyesi olarak sınıflandırılan küçük ötücü kuşlara ait bir kuş olup şimdi sinekkapangiller familyasına yerleştirilmiştir. 15-16 santimetre büyüklüğündeki bu kuş yarı-çöl ve taşlı tepelerde görülür, Türkiye’den doğuda Afganistan’a kadar yayılış gösterir
• Ak tepeli kara kuyrukkakan – Ak tepeli kara kuyrukkakan, önceden karatavukgiller familyasının bir üyesi olarak sınıflandırılan küçük ötücü kuşlara ait bir kuş olup şimdi sinekkapangiller familyasına yerleştirilmiştir.
• Ak turna – Ak turna, turnagiller familyasına ait bir kuş türü. Büyük beyaz turnalardır. Büyük erkekler, 140 santimetreden fazla büyüklükte ve 10 kg.in üzerinde ağırlıkları olabilirler. Erişkinler, arkada gagadan göze uzanan koyu kırmızı bir maske dışında, bütünüyle beyazdır. Sarı irisleri ve kırmızımsı bacaklara sahiptirler.
• Ak yanaklı kaz – Ak yanaklı kaz, ördekgiller familyasına ait bir kaz türüdür. Siyah tüyleriyle diğer kazlardan ayrılan Branta cinsinin üyesidir. Yosun kazına benzerlik gösterse de, genetik çalışmalar Kanada kazının doğu kökenli bir akrabası olduğunu göstermiştir.
• Akdeniz martısı – Akdeniz martısı, martıgiller familyasından bir martı türü.
• Akgerdanlı ötleğen – Akgerdanlı ötleğen, Avrupa’nın ve batı Asya’nın ılıman kesimlerinde bulunan ötleğengiller familyasından yaygın, tipik bir ötleğen türüdür.
• Ala doğan – Ala doğan, doğangiller familyasından bir doğan türü.
• Alaca balıkçıl – Alaca balıkçıl, balıkçılgiller familyasına ait bir kuş türü. Küçük bir balıkçıl olup 40–49 cm uzunluğunda, 82–95 cm kanat açıklığındadır. Göçmendirler, kışı Afrika’da geçirirler. Kısa bir boyun, kısa kalın gagayla bodur bir türdür. Kahverengimsi sarı-kahverengi arkaları vardır.
• Alaca kuyrukkakan – Alaca kuyrukkakan, önceden karatavukgiller familyasının bir üyesi olarak sınıflandırılan küçük ötücü kuşlara ait bir kuş olup şimdi sinekkapangiller familyasına yerleştirilmiştir.
• Alaca sinekkapan – Alaca sinekkapan, sinekkapangiller familyasından bir sinekkapan türü. Güneydoğu Avrupa’nın köşesi, Orta Doğu ve güneybatı Asya’da yayılış gösterirler. Göçmendirler. Kışı Afrika’da geçirirler. Batı Avrupa’da nadir görülürler. Büyüklükleri 12-13.5 cm kadardır. Gaga siyah ve geniştir.
• Albatros – Albatros, Diomedeidae familyasını oluşturan kuş türlerine verilen ad. Kanatları hariç albatrosların vücutları beyazdır. Pek az gri ve kahverengi olanları vardır. Hayatlarının çoğunu açık denizlerde saatlerce avlanmakla geçirirler. Uzun müddet kanat çırpmadan süzülerek uçabilirler. Kanat uzunluğu 4 metreye ulaşabilir.
• Angut – Angut, Ördekgillerden, tüyleri kiremit renginde, evcilleştirilebilen bir dalıcı ördek türü yaban kuşudur. Divânu Lügati’t-Türk’te, “انگت anğıt” “Ördeğe benzer kızıl renkli bir kuş, angıt.” şeklinde tanımlanır. “Tadorna” cins adı Kelt kökenli olup, “benekli su kuşu” ve “Ferrugo” Latince’de “demir pası” anlamındadır.
• Ardıç bülbülü – Ardıç bülbülü, sinekkapangiller familyasından bülbülle yakın akraba olan güzel sesli bir kuş türü.
• Avrasya çulluğu – Avrasya çulluğu, çullukgiller familyasından orta büyüklükte bir kuş türü.
• Avrupa arı kuşu – Avrupa arı kuşu, arı kuşugiller familyasına ait bir kuş türü.
• Ağaç incir kuşu – Ağaç incir kuşu, kuyruksallayangiller familyasından küçük bir incir kuşu türüdür.
• Ağaç kamışçını – Ağaç kamışçını, ötleğengiller familyasından Locustella cinsine ait bir kuş türü. Doğu ve Orta Avrupa’dan Batı Asya’ya kadar üreme gösterirler. Göçmendirler. Kışı doğu Afrika’da geçirirler.
