Ayıların boylarının uzunluğu 3 metreye varabilir. Genellikle kalın, kaba ve sık tüylü postları vardır. Boz ayılar, muazzam bir ısırma gücüne sahiptir. Çeneleri o kadar kuvvetlidir ki, bowling topunu kolayca ezebilirler. Ayılar aslında çok sevimli görünürler fakat cok vahşi olabilirler. Ayılar iyi birer tırmanıcıdır, çok güçlü ve hızlı tepki verebilir. Genellikle kışkırtılmadıkça, kıstırılmadıkça veya zarar verilmedikçe insanlara karşı zararsızdırlar.
İnsanlara alışık oldukları ve onlardan yiyecek bekledikleri hayvanat bahçelerinde ziyaretçiler, koruma çemberine yaklaşmazlar. Böylece ayıların pençelerinin yol açabileceği kazalara karşı önlem alınmış olur. Ayrıca büyük ve güçlü kollarıyla ayılar bir insana sarılıp sıkarak ölümüne yol açabilirler. Bazı ayılar, “boz ayılar” olarak bilinir. Bunun sebebi, burunlarının ucundaki kahverengi tüylerin gri ve kırlaşmış olmasıdır.
Ayılar genellikle iri yapılı kısa bacaklı hayvanlardır. Ağırlıkları Malaya ayısında yaklaşık 27–46 kg’dan başlayarak Alaska iri boz ayısında 780 kg’a kadar ulaşır. Erkek ayılar daima dişilerden daha iri olurlar.
Bu iri gövdelerine karşın çoğu iyi bir tırmanıcı ve usta bir yüzücüdür. İnsanlar gibi topukları da yere değmek üzere bütün ayak tabanını basarak yürüyebilirler. Her ayağında beş parmak, parmaklarının ucunda da içeri çekilmeyen tırnakları vardır. Tembel ayı gibi bazı türlerde pençeleri kazmaya çok elverişlidir. Kuyrukları çok kısadır. Tüyleri uzun ve çoğu türlerde kahverengi ya da siyah olmak üzere tek renklidir.
Sadece büyük pandanın beyazlı siyahlı bir rengi ve kutup ayısının beyaz renkli tüyleri vardır. Bazı türlerin göğüslerinde ya da yüzlerinde farklı şekiller vardır. Ayılar genel olarak hem et hem de otla beslenen hepçil hayvanlardır. Bu hayvanların beslenmesinde et, balık ve meyve önemli yer tutar.
Ama familya üyelerinin beslenme tercihleri türden türe değişiklik gösterebilir. Örneğin tümüyle etobur olan kutup ayısı en çok fokları yeğlerken büyük ölçüde otçul olan gözlüklü ayı bitkilerle beslenmeyi seçer. Bu arada hemen hepsi baldan hoşlanır. Ayılar çok vahşi ve yırtıcı hayvanlardır.
