Yaşadığı denize ve mevsimine göre değişmekle birlikte özellikle kış aylarında taze ve çok çeşitli olan balık, haftada en az 2-3 gün sofrada bulunmalıdır. Sofralarımızda önemli bir yere sahip, vücut ve zekâ gelişimi için çok faydalı besin değerleri taşıyan balık, bayat olduğu takdirde zehirleyici olabilir. Bekledikçe tadı bozulan balığın taze olup olmadığını anlamak için bazı püf noktalar bulunuyor.
Balığın taze olup olmadığını anlamak için birkaç basit yöntem vardır. Öncelikle balığın derisi kontrol edilmelidir. Taze balık deniz ve yosun kokarken bayat balık amonyak kokar. Diğer balıklardan gelen koku ile test ettiğiniz balığın kokusunun karışmayacağını düşünüyorsanız bu yöntemi deneyebilirsiniz. Taze balığın derisi ve pulları hem gergin parlaktır. Balığın tazeliğini anlamak için ağzı açık olup olmadığı da diğer bir test yöntemidir. Taze balığın ağzı kapalı olur. Bayat balığın ise iç yapısında yaşanılan değişiklik sonucu oluşan gazlar nedeniyle ağzı açık olacaktır. Elinize aldığınızda çarşaf gibi sarkmaz, sadece hafifçe eğilir. Ayrıca parmakla bastırıldığında oluşan çukurluk, parmağınızı çektiğinizde düzelir.
Dikkat edilmesi gereken ikinci husus, balığın solungaçlarıdır. Taze balığın solungaçları kırmızı olur, Bayat balığın solungaçları ise kiremit rengindedir. Bir diğer önemli husus balığın gözleridir. Balık tazeyse gözleri de dışa doğru pörtlek ve parlak olur. Son olarak, kokusu zaten bayat balığı ele verir. Taze balıktan deniz kokusu gelirken, bayat balık çok kötü kokabilir!
Taze balığın gözleri parlak ve dışa bombeli olur. Tazeliğini yitirmeye başlayınca gözleri buğulanır ve içeri çöker. Taze balığı başından tutup kaldırınca kuyruğu aynen tepsideki gibi dimdik kalkar. Halbuki bayat balığı bu şekilde kaldırınca kuyruk kısmı aşağı doğru sarkar.
“Bayatlamanın son aşamasına gelmiş balıklar gıda zehirlenmesine neden olur. Balık taze ise dondurucuda 3-4 ay saklanabilir. Balığı diğer et ürünleri gibi çözüldükten sonra hemen tüketmek gerekir. Balıkçılar, balıkların bol avlandığı dönemde soğuk hava deposunda depoladıkları balıkları çözdürerek tüketiciye sunuyor. Bu balıkların tamamını satamıyor, tekrar dondurup çözdürüp tüketiciye veriyorlar. Bu çok tehlikeli. Bunların kontrollerinin yeterince yapılması lazım.”
