İnsanların ve birçok hayvanın kanı hepimizin de bildiği gibi kırmızıdır. Bu kırmızı renk, kanımızda bulunan “alyuvar” adlı kan hücrelerinden gelmektedir. Kanımızın kırmızı renkte olmasının tek sorumlusu taşıdığı “hemoglobin” adındaki proteinden başkası değildir. Kanımızın içerisinde çok çeşitli madde ve hücreler bulunur. Bu hücrelerden birisi de kırmızı kan hücreleri olan alyuvarlardır. Bazı solucanlar ve sülüklerde ise kan yeşildir. Bunun sebebi, klorokruonin isimli bir diğer kimyasaldır.
Alyuvarlar kanımızda bol miktarda bulunan “hemoglobin” adlı bir molekül sayesinde vücudun her yerine oksijen taşıyan hücrelerdir. Alyuvarlar, hemoglobindeki kırmızı renk pigmenti sayesinde kırmızı görünmektedir. Hemoglobinde demir vardır. Buna karşılık, örneğin ıstakoz gibi bazı eklembacaklılarda ve yumuşakçalarda, oksijen taşımakla görevli olan kan hücrelerinde “hemosiyanin” isimli bir molekül bulunur. Hemosiyaninin yapısında demir yerine bakır bulunmaktadır ve rengi mavidir.
Yani ıstakozların kanı mavi akmaktadır! Böceklerin kanında ise böyle bir renk pigmenti bulunmadiği için kanları renksizdir. Buz balıkları genellikle Antarktika’da yaşar ve Channichthyidae ailesine aittir. Ayrıca, şekli nedeniyle timsah balığı olarak da adlandırılırlar. Kanları renksizdir ve hiç kırmızı kan hücresi veya solunum pigmenti içermez. Oksijen hayvanların kan plazmasında taşınır. Buz balığı renksiz kanı olan tek omurgalıdır.
Kan, bazı hastalıklar nedeniyle de mavi renkteymiş gibi gözükebilir ve buna siyanoz adı verilir. Örneğin hemoglobin kalıcı bir şekilde oksidize olduğunda (Fe-2 yerine Fe-3 iyonuna dönüştüğünde), kahverengi olan “methemoglobin” denen bir moleküle dönüşür ve artık oksijen taşıyamaz. Deri üzerinden ise mavimsi bir renkte gözükür. Bu, kırmızı kan hücrelerinin %2-3’lük bir kısmını oluşturur. Kimi zamansa hemoglobin kısmen oksijen bağlar ve bu duruma “sülfemoglobinemi” denir. Çok nadir olan bu hastalıkta da damarlar mavi renkte gözükür.
