Göçmen kuşlar hakkında birçok bilgi ve yazı yazılmıştır. Göçmen kuşlar farklı mevsimleri farklı coğrafyalarda geçiren kuş türlerinden oluşan bir gruptur. Bu nedenle Doğa incelemesinde karşılaşılan en ilgi çekici olayların başında kuşların göçü gelir. Dünyada yaklaşık 10.000 kuş türü vardır ve bunların yaklaşık %20’si uzun mesafeli göçmen kuşlardır. Göçmen kuşların özellikleri aşağı yukarı birbirine benzer.
Kuşlar göçmeye başlamadan önce bir araya gelirler, sonra toplu olarak göç uçuşuna başlarlar. Kuşlardan bazıları gece, bazıları da gündüz göçer. Yurdumuzda yaşayan göçücü kuşların en yaygını leylektir. Her sene dünyaca 50 milyar kuşun göç ettiği tahmin edilir. Bunlardan yaklaşık 5 milyarı Avrupa ile Afrika arasında göç eder. Kuşların çoğu gündüz güneşe göre hareket ederler. Ancak birçok kuş da gece göç eder. Yapılan araştırmalar kuşların gündüz güneşe, geceleyin ise ay ve yıldızlara göre uçuş istikametlerini bulabildiklerini ispat etti. Öte yandan, bazı kuşlar da, ana-babalarından öğrenmeden, göç yollarını bulabilirler. Bunların kışlama yerlerini nasıl buldukları anlaşılamamıştır.
D harfi ile başlayan göçmen kuşlar
• Dağ cılıbıtı : Dağ cılıbıtı, yağmurcungiller familyasına ait bir kuş türü. Sade bir yer kazımasında yuva yapar, ve 2-4 yumurta koyar. Bu tür, göçmendir, İran’a Fas’tan Kuzey Afrika’nın karşısında dar bir kuşakta doğu yönünde kışı geçirirler. Kış habitatı, yarı çöldür. Altın yağmurcundan daha küçüktürler.
• Dağ incir kuşu : Dağ incir kuşu, kuyruksallayangiller familyasından sulak bölgeleri seven, küçük bir incir kuşu türüdür.
• Dağ mukallidi : Dağ mukallidi, ötleğengiller familyasına ait bir kuş türü. Türkiye’deki alanlarda, güney ve doğu Pakistan’da yayılış gösterir. Göçmendirler, doğu Afrika’da, Eritre ve Somali’den Tanzanya’ya güney kışı geçirirler. 4-5 yumurta, çalılıklar ve alçak ağaçlarda bir yuvada koyulur.
• Delice doğan : Delice doğan, doğangiller familyasından yaklaşık 30 cm boyunda ince bir doğan türü
• Deniz düdükçünü : Deniz düdükçünü, çullukgiller familyasından bir kum kuşu türü.
• Dere düdükçünü : Dere düdükçünü, çullukgiller familyasından bir çulluk türü. Büyüklüğü 18–20 cm, kanat açıklığı 32–35 cm kadardır. Erişkinin, grimsi kahverengi üst parçaları, beyaz alt parçaları kısa sarımsı bacakları ve koyu uçlu soluk dibli bir gagası ardır.
• Doğu cılıbıtı : Doğu cılıbıtı, yağmurcungiller familyasına ait bir kuş türü. Merkezi Asya’da açık otlakta, çoğunlukla Hazar Denizi’nin kuzey ve doğusunda görülürler. Seyrek kolonilerde hasıl olurlar, bir yer yuvasına üç yumurta koyarlar. Bu yağmurkuşu, batı Avrupa’da çok nadir bir serseridir.
• Doğu martısı : Doğu martısı, martıgiller familyasından bir martı türü. Önceleri ringa martısının bir alt türü olarak sınıflandırılıyordu ama şimdi ayrı bir tür olarak düşünülmektedir.
• Dövüşken kuş : Dövüşken kuş, çullukgiller familyasından bir kumkuşu türü
