Bilindiği gibi dünyanın iki türlü hareketi vardır ve bu hareketler sonucunda çeşitli sonuçlar oluşur.Yani dünyamız kendi ekseni (kendi etrafındaki dönüşü) etrafındaki günlük dönüşünü sürdürürken, bir yandan da Güneş’in çevresinde dolanır. Hem kendi etrafında hemde ışığımızı aldığımız güneşin etrafında döner. Ayrıca Dünyamız bu dönüşleri yaparken aydınlık, diğer yarısı ise karanlıktır. Dünya, kendi ekseni etrafında dönerken karanlık ve aydınlık yerler yer değiştirerek gece ile gündüz ardarda oluşur. Dünya güneş etrafında dolanırken elips şeklinde izlediği yola yörünge denir. Dünyanın güneşe olan uzaklığı 147 milyon km’dir. Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığı sabit değildir. Bazen yaklaşırken, bazen uzaklaşır. Bunun nedeni, Dünya yörüngesinin elips şeklinde olmasıdır.
Peki Dünyanın güneş etrafında dönüşü ne kadar sürer.
Bir günün bir kısmını gece, bir kısmını gündüz olarak yaşarız. Bunun nedeni Dünya’nın kendi etrafında dönmesidir. Dünya bu hareketini 24 saatte tamamlar. Dolayısıyla 1 gün 24 saattir.
Dünyanın Güneş Etrafındaki Hareketi : Bu hareketini 365 gün 5 saat 49 dakika 12 saniyedede tamamlar. Buna yıllık dolanım denir. Yer küre kendi ekseni etrafında hareket ederken aynı zamanda saat ibresinin tersi yönünde Güneş etrafında döner. 365 günde arta kalan 5 saat 49 dakikalar 4 yılda yaklaşık olarak 1 gün yapar.Bu nedenle Şubat ayları 3 yıl boyunca ; 28 gün, 4. yıl 29 gün sürmektedir. Dünya Güneş etrafında dönerken 2-3 Ocak’ta Güneşe en yakın konumda bulunmaktadır. Bu konuma günberi denir.
Dünya’nın Güneş etrafındaki bir tam dolanımı aslında 365 gün 6 saat sürer. Dört yılda bir bu 6 saatlik süreler 1 gün olur (4×6 = 24 saat). O yıl şubat ayı 29 gün çeker. 366 gün yaşanan bu yıla artık yıl denir.
Gün ve yıl zaman birimleri doğa olayları sonucu belirlenmiştir. Ay, hafta, saat birimlerini ise insanlar belli ölçülere göre belirlemişlerdir.
Dünya’nın Güneş Etrafındaki Dönüşünün Sonuçları:
Mevsimlerin oluşmasına ve değişmesine neden olur. Mevsimlik sıcaklık farkları meydana gelir. Kara ve denizler arasında sıcaklık farkları oluşur. Muson rüzgârları meydana gelir. Gece – gündüz uzunlukları değişir. Güneş’in ufuk üzerinde doğduğu (bilgi yelpazesi) yer ve saat ile, Güneş’in ufukta battığı yer ve saat değişir. Güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açıları değişir. Cisimlerin gölge boyları değişir. Aydınlanma çemberi mevsimlere göre yer değiştirir. Güneş ışınları yıl boyunca dönencelere bir kez, dönenceler arasına iki kez dik düşer.
Dünya’nın Günlük (Eksen) Hareketi
Dünya batı-doğu doğrultusunda kendi ekseni etrafında hızla dönerek 24 saatte günlük hareketini tamamlar. Bu harekete eksen hareketi de denir.
Dünyanın küresel şekli dönüş hızında farklılaşmalara neden olur. Ekvatorda hız 1670 km/saat olur iken kutuplara gidildikçe hız azalır. Kutup noktalarında sıfır olur. Bunun sonucunda;
– Güneşin doğma ve batma anı ekvatordan kutuplara uzar.
– Aynı boylam üzerindeki tüm noktalarda yerel saat aynı olur.
Günlük Hareketin Sonuçları
1. Gece ve gündüzler oluşur.
2. Yerel saat farkları ortaya çıkar.
3. Doğu ve batı yönleri ortaya çıkar.
4. Dünya üzerinde herhangi bir yer, güneş ışınlarını gün içinde farklı açılarla alır.
5. Günlük sıcaklık ve basınç farklarının oluşması.
