Gayzer kelimesi İzlanda Adasında jeolojik olayların en eskilerinden olduğu bilinen Büyük Gayzer (Great Geysir) den gelmektedir. Gayzer, içi sıcak suyla dolu bir çukurdur. Yüzeyden, suyun depolandığı su havzasının bulunduğu yer altına uzanan bir tüp vardır. Bir püskürmede yüzlerce litre suyu onlarca metre yükseğe taşıyan gayzerler, erimiş kayaçların ve sıcak suyun yeraltındaki yarık ve mağaralar boyunca yukarı doğru hareketiyle oluşur.
Nadir olarak rastlanan bu yapılara Dünya üzerinde sadece birkaç bölgede (ABD, Rusya, Yeni Zelanda, Şili ve İzlanda) rastlamak mümkün. Suyun çoğu yağmur veya karla oluşur. Yer kabuğunun derinliklerinde kayalar çok sıcaktır. Bu kayalardan yükselen gazlar, özellikle de buhar, yer çatlaklarından yukarı doğru çıkar ve yer altı su rezervlerine ulaşır. Burada suyu, kaynama derecesinden çok daha yüksek derecelere kadar ısıtırlar. Ayrıca kaynarca ve kaplıcalar birer gayzerdir.
İzlanda’da 1500’den fazla sıcak kaynak vardır. İzlanda’nın başkenti Reykjavik yakınlarındaki bir kaç kaynak, verdiği kaynar sularla şehirde tabi kalorifer olarak kullanılmaktadır. Eğer buhar ve su serbestçe aşağıdan çıkabilseydi durmadan kaynar suyun olduğu bir kaynak oluşması mümkün olurdu. Ancak suyun geçiş yolu düz olmadığı için sıkışan su, buhara dönüşünce gayzer ortaya çıkar. Buharın, sudan daha çok yere ihtiyacı vardır ve bu sebeple de kendi üzerindeki su kanalını yukarı doğru iter.
Yüzeyde normal bir akıştan ziyade buhar yukarı doğru büyük bir patlama yaratır. Bu da görülmeye değer gayzeri meydana geürir. Gayzerler, magma buharıyla ısıtılan yeraltı sularınca beslenir. Bu yüzden özellikleri, bölgedeki yeraltı sularının durumuyla, topografiyle, kayaların geçirgenliğiyle, iklimi ve yağmur akışıyla da değişir. Kaynaç suları; üç türde görülür:
1) Kalsiyum karbonat çözeltili sular.
2) Silisli asit sular.
3) Silisli alkalik sular.
