Girdaplar bir sıvının basınç farklılaşmasından dolayı bir merkez etrafında dönmesi hareketine verilen isimdir. Bunun daha açıklayıcısı şöyle anlatmak mümkündür. Hemen hemen herkes çocukluğun da küçük bir su birikintisinde ya da çay içtiği bardakta bir girdap oluşturmuş ve bunu zevkle izlemiştir. Ayrıca Girdaplara aynı zamanda anafor da denir. Bu ters akıntılar suyun çok hızlı bir şekilde dönmesine sebep olurlar.
İki ters akım buluştuğunda, girdap meydana gelir. Girdaplar suyun sürekli olarak dönmesine neden olur. Girdap denizlerde ve nehirlerde düzgün olmayan kanallardaki su akışı veya birbirine ters akan iki su akıntısının birleşmesi ile de meydana gelebilir. Denizlerdeki büyük girdaplar çok güçlü dalgalar yüzünden ortaya çıkar.
Girdapların dönüş şekli ve dönüş yönü birbiri ile değişiklik göstermektedir. En ünlü girdap Norveç açıklarındaki iki ada arasında ortaya çıkan Maelstrom girdabıdır. Girdap merkezi eksensel bir merkez olup bu eksen düz olabildiği gibi, eğri aynı zamanda 1 adet veya birden çok olabilmektedir. Bazen bu girdap küçük gemileri batıracak kadar güçlüdür. Eski Yunan inanışına göre Akdeniz’deki Charbdis girdabı, bir canavar yüzünden ortaya çıkardı.
Girdap özellikleri nelerdir?
– Girdap merkezi eksensel bir merkez olup bu eksen düz olabildiği gibi, eğri aynı zamanda 1 adet veya birden çok olabilmektedir. Ayrıca girdaplar sabit bir noktada durduğu gibi gezici şekilde yer değişikliği yapabilmektedir.
– Girdapların büyüklükleri etkinin büyüklüğü ve oluştuğu suyun hacmi ile doğru orantılıdır.
– Okyanuslar ve denizler de oluşan büyük çaplı girdaplar çevresindeki su yüzeyini içerisine yani merkezine doğru çektiğinden özellikle küçük gemiler için oldukça tehlikelidir, aynı zamanda insanlar içinde sonu ölümle sonuçlanabilecek kadar tehlike oluşturmaktadır.
– Girdapların ne şekilde oluştuğu konusunda ilk araştırma ve bulgu Bernoulli tarafından ortaya konmuştur. Bu oluşum akışkanlar mekaniği ilkeleriyle açıklamıştır.
– Bernoulli kanununa göre akışkanlarda basınç hız ile ters orantılı olarak belirtilmiştir.
– Girdaplar iki akıntının birleştiği yerler de de görülür.
