Böbrekler, fiilen kanımızdaki arlık maddelerin büyük bir çoğunluğunu temizlemek suretiyle çalışır ve sağlığımız açısından hayatî önem taşır. İnsan ve hayvan olmak üzere tüm omurgalı canlılarda, karın boşluğunda, sağda ve solda olmak üzere 2 adet olarak bulunan, kandaki zararlı maddeleri süzen boşaltım organına böbrek adı verilir. Aynı zamanda birçok hormonunda sentezlendiği ana organlardan bir tanesidir. Böbrekler karnınızın arkasında sırta yakın tarafında, göğüs kafesinin hemen altında, omurganızın her bir tarafında bulunur. Böbrekler, görünüş olarak fasulyeye benzeyen organlardır. Boyutları 9-13 cm arasında değişebilir ve sol böbrek sağdakinden az da olsa bir miktar büyüktür.
Her böbreğin içinden karın boşluğundan geçerek mesaneye giren ve idrar yolu adı verilen iki adet tüp vardır. Ayrıca Her böbrekte nefron adı verilen ve sayıları milyonları bulan yapılar mevcuttur. Nefron böbreklerin temel birimidir.
Kan, böbreğin içindeki ince tüpler tarafından pompalanır ve zararlı artık maddeler, bu kanallardan dışarı çıkıp idrar yolundan mesaneye iner. Burada vücuttan idrar olarak atılmaya hazırdır. Böbrekler aynı zamanda, tansiyonu düzenlemeye yardımcı olan bazı hormonları da üretir. Sağlıklı çalışan böbrekler vücuda hormon adı verilen kimyasal maddeler salgılamaktadır. Hormonların içinde bulunan renin hormonu vücutta tansiyonu dengelemektedir. Eritropoetin hormonu sayesinde kemik iliğini uyararak kan yapımına yardımcı olur. Vücutta olan D vitaminin kullanılmasına yardımcı olup, kandaki kalsiyum ve fosfor dengesini kurarlar. Bununla insanların sağlıklı bir kemik yapısına sahip olmasına katkı sağlarlar.
Bir insan böbreksiz yaşayabilir mi?
Bir insan böbreksiz olarak sadece iki ya da üç hafta kadar yaşamını sürdürebilir. Böbreklerin çalışma sistemi iç salgı bezlerinden salgılanan hormonlar, böbrek üstü hipofiz ve sinir sisteminde olan sinirlerle sağlanmaktadır. Böbrekler kandaki zararlı maddeleri ve vücuttaki fazla suyu idrar kanalına boşaltır. 20-25 cm uzunluğunda olan idrar kanalları idrar torbasına açılmaktadır. İdrar torbasının dolması, uyarıcı hormonların yardımıyla organizmaya bildirilir. Bu etkiyle idrarı boşaltma ihtiyacı hissedilir.
Böbreğin temel görevleri nelerdir?
Kandaki asit baz dengesini sabit tutmak
Vücuttaki su ve elektrolit dengesinin sağlanması
Zararlı atık maddelerin idrar aracılığıyla vücut dışına atmak
