Birçok insan, genetiği çok tekdüze zanneder: iki ebeveynin gözleri “baskın” olarak bilinen kahverengi ise, çocukları da öyle olmak zorundadır diye düşünürler. Dölleme sırasında ebeveynlerimizin genleri karışsa da, bazı genlerin etkileri diğerlerinden daha güçlüdür. Genetikten bahsettiğimizde, göz rengi biraz karışık hale gelebilir. İnsanın göz rengi, diğer bir çok özellikte olduğu gibi tek bir gen tarafından belirlenmeyen, poligenik (bir çok genin etkisiyle oluşan) bir özelliktir. Bu genler, bir araya gelip farklı renklerin çeşitli tonlarında göz rengi oluştururlar.
Vücudumuz milyonlarca hücreden yapılmıstır. Birçok hücre genlerin tamamını içerir. Genler gelismemizi ve vücudumuzun nasıl çalısacagını kontrol eden bilgi takımı olarak rol oynarlar. Ayrıca genler göz rengimiz, kan grubumuz ve boyumuz gibi birçok özelliklerimizden sorumludurlar. Dominant genlerin etkileri, “resesif’ (çekinik) adı verilen genlerin etkilerinin üzerine geçerler. Örneğin, bir çocuğun bir ebeveyninin gözleri kahverengi gen, diğerininki mavi gen taşıyorsa, çocuğun gözleri her zaman kahverengi olur. Bunun sebebi, kahverengi genin dominant gen olmasıdır.
Bazı insanların göz renkleri ortada bir sebep yokken değişebilir. Bilimsel olarak göz renkleri maviden kahverengiye 15 dereceye ayrılır. Araştırmacılara göre Kafkasya kökenli yetişkinlerin yüzde 10-15′inin göz renklerinde sonradan değişim görülüyormuş ama 15 derecelik skalada 3 dereceyi geçmediği için çok belirgin bir renk farkı oluşmuyormuş.
İki gözün farklı renklerde olması, kedi ve köpeklerin bazı türlerinde yaygınken insanlarda çok nadir görülür. Genellikle genetik kökenlidir ve görüş kapasitesini etkilemez. Tarihte Büyük İskender?in gözlerinin de farklı renklerde olduğu rivayet edilir. Aynı renkteki gözlerden birinin sonradan farklı renge dönüşmesi ise çok ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir.
