Bazen uzayla ilgili bir belgesel izlerken gezegenler ya da yıldızlar arasındaki mesafenin “ışık yılı” cinsinden söylendiğini işitmişsinizdir. Işık yılı, ışık hızıyla gidilse bile bir yıl sürecek mesafeler için kullanılır. Yani ışık yılı, astronomide bir uzunluk birimi olarak kullanılır ve ışığın bir yılda kat ettiği mesafe anlamına gelir. örneğin 10 dakikalık mesafede olduğunuzu söylersiniz. Bu sizin açınızdan kalan mesafeyi kat etmek için bir tahmindir. Astronotlarda aynı şekilde yıldızlara ve galaksilere olan uzaklığı tahmin ederler; ama kendi yürüme ve sürüş hızları yerine, bir ışık demetini referans olarak alırlar.
Daha da şaşırtıcı olan ise güneşin de geçmiş halini görebiliyor olmamızdır. Güneşten ayrılan ışığın dünyamıza ulaşması yaklaşık 8 dakika almaktadır. Yani güneşe her baktığınızda güneşin 8 dakika önceki halini görmektesiniz. Eğer güneşimiz aniden sönse veya aniden patlasa, fark etmemiz yaklaşık bir 8 dakika alacaktır.
42479700000000
Işık yılı, yaklaşık 9,6 trilyon kilometreye eşittir. Işık hızı, saniyede yaklaşık olarak 300.000 km’dir. Dünyamızın çevresinin sadece 40.000 km olduğunu düşündüğümüzde, ışığın 1 saniyede dünyanın çevresini 7,5 defa dönebilecek bir hıza sahip olduğunu görürüz.
Bir örnek verelim: Dünyamıza en yakın yıldız Güneş’tir ve bize yaklaşık 152 milyon km uzaklıktadır. İkinci en yakın yıldız sistemi ise Alpha Centauri’dir ve yaklaşık 4.37 ışık yılı uzaklıktadır. Bunu ışık yılı cinsinden söylemezsek, şöyle bir mesafe yazmamız gerekir: 42.479.700.000.000 km, yani yaklaşık 42,5 trilyon kilometre.
En yakınımızdaki yıldız olmasına rağmen durum böyle. Bir de düşünün ki galaksimizin merkezi bize 26.000 ışık yılı mesafede. Uzak galaksiler arası mesafeler ise milyonlarca, hatta milyarlarca ışık yılı. Bunları kilometre cinsinden yazarsak ne kadar büyük sayılarla uğraşmamız gerekirdi değil mi?
Işık Yılının Hesaplanması
Işığın bir yılda katettiği mesafeyi hesaplayabilmek için öncelikle ışığın hızını bilmemiz gerekir. Işık hızı sabittir ve değeri yaklaşık olarak 300.000.000 m/s ( 3 x (10 üzeri 8) ), evet doğru okudunuz; saniyede üç yüz milyon metre. Işık çok hızlıdır.
Şimdi bir ışık yılını hesaplayabilmek için bir yılda kaç saniye olduğunu bulmalıyız.
Küçük bir hesapla; 1 yıl 8765.81 saattir.
1 saat 3600 saniye ise;
8765.81 saat; 8765.81×3600 = 3155691600 yani 3,1556916 x (10 üzeri 7) saniyedir.
Yani 1 yıl = 3,1556916×107 saniyedir.
1 ışık yılı ise; Yer Değiştirme= Hız x Zaman formülünden;
1 ışık yılı = 3 x 108 m/s x 3,1556916 x 107 s (çarpım durumunda saniyeler birbirini götüreceğinden)
1 ışık yılı= 9,49 x 1015 metre’dir.
Artık ışık yılı kavramının geçtiği yazılarımız ve çevirilerimiz daha anlaşılır olacaktır.
