Büyük ve alimler’den Mevlana Celaleddin Rumi sözleri ve nasihatları ile hayatınıza yön verecek altın değerinde sözleri derledik. İnsan için faydalı olan bilgi, bilgilerin en üstünüdür, en güzel rehberdir. Bu çalışmamdaki amaç, toplumda ortaya çıkan bozulmanın durulması adına, ‘bir damla’ olabilmektir.
Bazı insanlar vardır ki doğduğu zamana ait değildir. Çağların ötesinde yaşarlar. Onlar ışık olur çevresini aydınlatırlar. Cevherlerin usta ellerde yetişmesi, değerinin ortaya çıkması için belirli bir zamanın geçmesi lazımdır. Sürekli doğum sancısı çekenlerin dillerinden inci, mercanlar dökülür. Mevlânâ Celaleddin, “hamdım, piştim, yandım elhamdülillah!” derken en güzel iksiri ve insan-ı kâmilin yolunu göstermiştir.
Konya’da yaşamış ünlü düşünür ve şair Mevlana Celaleddin Rumi’dir. Muhammed Celâleddîn-i Rumi veya kısaca bilinen adıyla Mevlana 30 Eylül 1207 – 17 Aralık 1273), 13. yüzyılda yaşamış büyük tasavvuf alimlerindendir. Mevlâna’nın babası Belh Şehrinin ileri gelenlerinden olup, sağlığında “Bilginlerin Sultânı” ünvanını almış olan Hüseyin Hatibî oğlu Bahâeddin Veled’tir. Annesi ise Belh Emiri Rükneddin’in kızı Mümine Hatun’dur. Mevlana 17 Aralık 1273 yılında vefat etti. Öldüğü geceye düğün gecesi anlamına gelen şeb-i arus dendi. Mevlana Celaleddin Rumi’nin kabri Konya’dadır. Mevlana türbesi aynı zamanda müze olarak halkın ziyaretine açıktır.
MEVLANA AKIL – AKILLI – AKILSIZ, ZEKA – ZEKİ SÖZLERİ
Aklı keskin adam, tencerede tatlı yemek mi var, sirkeli ve ekşi aş mı? Dumanından anlar. (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
insana kol kanat akıldır. Adamın aklı olmazsa kendisine başka bir aklı kılavuz etmesi gerektir. Ya üstün ol, ya üstünlüğü ara. Ya görüş sahibi ol yahut bir görüş sahibi ara. Akıl anahtarı olmaksızın bu kapıyı açmaya kalkışmak beyhudedir, doğru değildir, açılmaz. (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
Heva ve hevesine uyarsan dimağın bozulur. (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
Akıllardaki bu aykırılık, bil ki mertebe bakımından yerden göğe kadardır. Akıl vardır güneş gibi. Akıl vardır, Ziihre yıldızından da aşağıdır, yıldız akmasından da. Akıl vardır, bir sarhoş mumu gibi, akıl vardır, bir ateş kıvılcımı gibi. O güneş gibi aklın önünden bulut kalktı mı Hakk’ın nûrunu gören akıllar fay-dalanırlar. Cüz’î akıl aklın adını kötüye çıkarmıştır. Dünya karşı beslenen şiddetli arzu, insanı âhiret muradından mahrum bir hâle getirmiştir. O, yani tam akıllı olan kişi, kendisi av olduğu için, avcının güzelliğini görmüştür. Cıız’î akıl sahibi ise, avcılığa kalkıştığı için, av yakalamak derdine düşmüştür. (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
insan için, iç sıkıcı dört şey vardır; bu dört şey (hırs, şehvet, makam, dünyada ebedi yaşamak) aklın çarmıhı kesilmiştir. (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
Allah, akıldan bir an inayeti kesti mi zekâ sahibi olan akıl, aptallıklar yapar. (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
Aklın sana yakınlığı anlatılamaz. Keyfiyete sığmaz. Akıl ne sağda, ne solda, ne öndedir, ne de arkadadır. (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
Akıl ona derler ki Hakk’ın yaylasında yayılıp, O’nun nimetlerini yemiş olsun, litarid’den gelen akla, akıl demezler! Bu aklın ileri görüşü, mezara kadardır; fakat gönül sahibinin aklı, sur üfürülünceye dek olacak şeyleri görür! (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
Öbür akıl, Allah vergisidir. Onun kaynağı candadır. Gönül-den bilgi ırmağı coştıı mu ne kokar, ne eskir, ne de sararır! Kaynağın yolu bağlı ise ne gam! Çünkü o anbean ev içinden coşup durmaktadır! Tahsil ile elde edilen akıl, ırmaklara benzer. 0, şuradan buradan çıkar, evlere gider. Yolu kapandı mı çaresiz kalır, akmaz! Sen, çeşmeyi gönlünde ara. (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
Akıl, iki çeşittir: Birincisi kazanılan akıldır; sen onu mektepte çocuk nasıl öğrenirse öyle öğrenirsin. Kitaptan, üstattan, düşünceden, anıştan, mânâlardan, güzel ve dokunulmadık bilgilerden. Aklın artar, başkalarından daha fazla akıllı olursun, fakat bu ezberlemekle de ağırlaşır, sıkılırsın! Geze dolaşa âdeta bir ezberleme levhası kesilirsin. Hâlbuki bunlardan geçen Levh-i mah-fuz olur! (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
Kimin aldı, şehvetinden üstün olursa meleklerden daha yücedir. Kimin şehveti aklından üstünse hayvanlardan aşağıdır. (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
İnsan akılla (adam) olur; saçı sakalı ağarmakla değil! (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
Aziz dost! Şunu iyi bil ki, duygu aklın, akıl da ruhun esiridir. Ruh, esiri olan aklın bağlı elini çözünce, akıl, en zor ve karışık işleri kolayca yapabilir. Takva, hevanın iki elini bağlayınca, Ce-nâb-ı Hak aklın iki elini çözer. O zaman akıl, seni idare etmeye başlar, senin kumandanın olur. Önceleri sana hâkim olan duygular, senin mahkûmun olur, senin buyruğun altına girer. (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
Akıllardaki aykırılık, yaratılıştadır. Bu hususta Sünni’lerin sözünü dilemek, onların hükmünü kabul etmek gerek. Bu hüküm Mutezile mezhebinden* olanların sözlerine aykırıdır. Onlar, “Akıllar yaratılışta aynı derecededir. Tecrübe ve öğreniş, aklı çoğaltır, azaltır, bu suretle bir adam, öbüründen daha bilgili olur” derler. Bu söz bâtıldır… (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
Cisim zahirdir, ruh ise gizli. Cisim yen gibidir, ruh el gibi. Akıl ise ruhtan da daha gizlidir. Dııygu, akıldan daha fazla, daha çabuk ruha yol bulur. Mesela bir hareket gördün mü anlarsın ki o hareket eden diridir. Fakat akıllı mı acaba? Bunu bilemezsin. (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
Akıllıdan bir cefa gelse o cefa, cahillerin vefasından daha iyi. dır. Peygamber, “Akıllının düşmanlığı, cahilin sevgisinden yeğdir” dedi. (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
Akıl galip olursa ııefs eşeği zayıflar. Çünkü ağır ve kuvvetli biniciden eşek halsiz düşer. (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
Bir akıl, başka bir akılla birleşti mi; kötü işe, kötü söze mani olur. Fakat nefis, başka bir nefisle dost olursa cüzi akıl muattal olur, bir işe yaramaz. Akıl başka bir akılla birleşti mi nur artar, yol meydana çıkar. Fakat nefis, bir başka nefisle sevinir, gülerse karanlık çoğalır, yol gizlenir. (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
Akıl ve zekâda kemâle ermekle insan Hakk’a varamaz. Allah’ın fazlı, keremi ancak kırık kalpleri, yıkık gönülleri arar. (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
Akıllı o kişidir ki çekinilen belâda dostların ölümünden ibret alır. (Hz Mevlana Celaleddin Rumi)
