Deprem neden olur? Birçoğumuzun merakla araştırdığı konulardan bir tanesidir. Öncelikle deprem nedir? onu öğrenelim. Depremler, insanların her zaman hazırlıklı olması gereken, çok yıkıcı büyüklüklerde gerçekleşebilen doğa olaylarıdır. Deprem, yer sarsıntısı veya zelzele, yer kabuğunda beklenmedik bir anda ortaya çıkan enerji sonucunda meydana gelen sismik dalgalanmalar ve bu dalgaların yeryüzünü sarsması olayıdır. Günümüzde, deprem konusundan söz edilirken genellikle ifade edilmeye çalışılan tektonik depremdir. Deprem en kısa tanımıyla, yer kabuğundaki çatlamalardır. Geçmişte yaşanan depremlerden dolayı hala bazı bölgelerde yeni deprem olacak mı endişesi devam etmektedir.
Magma tabakası aşırı derece yüksek sıcaklıklardaki erimiş madenlerden meydana gelir ve yer kabuğu bu tabakanın üzerinde âdeta yüzer. Deprem, yer kabuğunun kırılması ile aniden ortaya çıkan titreşimlerin yer yüzüne etkileridir. Bu etkiler kabuktaki kırılmasının seviyesine göre etki eder. Magmanın farklı bölgelerindeki sıcaklık değişimleri ve akıntılar, yer kabuğunun hareketini de etkiler. Bir süre sıkışan ya da birbirinden ayrı yönlere gitmeye çalışan yer kabuğu bölümleri, kabuk üzerinde büyük bir enerjinin birikmesine yol açar. Nihayet biriken enerji yer kabuğunun dayanabileceği gücü aşınca, “fay hattı” denilen çatlaklardan ortaya çıkar. Bu enerji patlaması esnasında yer kabuğu sarsılır ve dengeli bir konum bulana kadar sarsıntı devam eder. Binaların sağlam zemin üzerinde depreme dayanıklı şekilde inşa edilmesi, bu doğal afetten korunmak için en önemli yöntemdir.
DEPREMİN DİĞER ÖZELLİKLERİ :
Bazen büyük bir deprem olmadan önce küçük sarsıntılar olur. Bu küçük sarsıntılara “ÖNCÜ DEPREMLER” denilmektedir. Büyük bir depremin oluşundan sonra da belki birkaç yüz adet küçük deprem olmaya devam etmektedir. Bu küçük depremler “ARTÇI DEPREMLER” olarak isimlendirilir ve büyük depremin oluş anına göre bunların şiddetinde ve sayısında azalım görülür.
Deprem Ne İle Ölçülür?
Deprem ölçmeye yarayan ölçüm aletinin adı Richter ölçeğidir. Bu ölçek depremin büyüklüğünüölçmeye yarar.
Richer ölçeği, yer kabuğu altına yerleştirilen bazı minik cihazların kırılma seslerini algılaması ve bu sese göre büyüklüğün belirlenmesini sağlar. Afetin büyüklüğü yer kabuğu altında meydana gelen kırılmanın yeryüzüne olan etkisidir. Bu etki canlı ve cansız varlıkları etkilemesine göre değerlendirilir.
Richer ölçeği yer kabuğu altındaki en ufak kırılmayı bile ses ile ölçebilir. Bu ölçümler gelecekteki büyük afetin analizi için önemlidir. Küçük şiddetliler ile alınan ölçümler, tahminler için son derece önemlidir. Uzmanlar bu ölçümlerden büyük depremleri tahmin edebilir.
