Plastik sözcük olarak “şekil verilebilir” anlamına gelir. Plastikler ısıtıldıklarında model hamuru gibidirler. Bu da onlara adlarını verir. Hayatın her alanında kullanılan birçok malzemenin maddesi olan plastik selüloz, kömür, doğal gaz, tuz ve ham petrol gibi maddelerden üretilmektedir.
Plastik yapımındaki başlangıç noktası moleküldür. Maddenin en küçük birimidir ancak kendisinden oluşan maddeyle aynı özellikleri taşır. Plastikler genel manada monomerlerin kimyasal bağlar oluşturarak polimerlere dönüştüğü halidir. İlk yapay plastik, İngiliz kimyager Alexander Pakes tarafından 1856 yılında oluşturuldu. Plastikes Parkesine, nitroselüloz kullanılarak oluşturuldu. Günümüzde üretimi yapılan plastikler oyuncak sanayisinde, tıbbi cihazlarda, ambalajlarda ve uçak sanayisi ne kadar birçok alanda kullanılmaktadırlar.
Plastiğin üretilmesinde 2 ana işlem bulunmaktadır. Bunlar katalizörler gerektiren polimerleştirme ve polikondansasyon işlemleridir. Kimyagerler, birçok materyalin moleküllerini kullanarak moleküllerin bağlantıyı sağladığı uzun bir kimyasal zincir yapmışlardır. Bu yeni oluşturulan zincirleme molekül, tek molekülden farklı özellikler göstermiştir. Yeni özelliklere sahip materyaller üretmiştir. Moleküller bu yolla bağlandığında buna polimerleşme denilir.
Plastiklerin yaygın olarak kullanımının ana nedenleri arasında kolay üretimi, dayanıklı olması, hafif ve kolay şekillendirilebilir olması ve ucuza mal edilebilmesi sayılabilir. Plastiklerin içerisinde insan sağlığına zararlı olacak bir takım maddeler bulunmaktadır. Polimer, yani uzun zincirden oluşan moleküller, plastiğin başlangıcıdır. Kalıba girmek için değiştirilmeleri gerekir. Bu aşamada toza yatırılır ya da küçük tanelere ayrılır. Buna renkler eklenir ve esneklik kazandırmak için kimyasallarla kanştırılır. Ayrıca plastikleştirici de eklenir. Bu madde tahta kadar sert bir plastiği yağmurluğa dönüştürecek kadar bir esneklik sağlar.
Plastik çeşitlerinin her biri başka bir materyalden elde edilir. Bazıları kömürden, bazıları tuzdan, bazıları tahta ya da pamuk lifinden gibi. Ama her durumda moleküller doğru şekilde yeniden dizilmeli ve kimyasallar eklenmelidir.
Farklı Plastiklerin Kullanım Örnekleri
• Polietilen tereftalat (PET) – soda şişeleri, halat, halı yünü
• Yüksek Yoğunluklu Polietilen – süt şişeleri, su boruları, 3D yazıcı filamenti
• Polivinil Klorid – kanalizasyon boruları, elektrik kabloları için izolasyon, döşeme
• Düşük yoğunluklu polietilen kapaklı kapaklar, oyun alanı slaytları, plastik sargı
• Polipropilen – laboratuar ekipmanları, yoğurt kapları, üst üste açılır kapaklar
• Polistiren – tek kullanımlık yalıtımlı kahve fincanları, koruyucu ambalaj, çatal bıçak takımı
• Naylon – paraşüt, diş fırçası kılları, çoraplar
