Belki birçoğumuz bu mum deneyini okulda veya başka yerde yapmışısızdır.
Bir mumun üzerine bardak kapattığınızda ateşin kısa bir süre daha yandığını ve ardından söndüğünü görürsünüz. Bir mum yakılır ve üzerine bardak kapatılır, Mum bir süre sonra söner.
Bunun sebebi, mum ateşinin etrafındaki oksijenin bitmesidir. Oksijen havada serbest halde bulunan ve yakıcı özelliği ile hayatımızı devam ettirebilmemizi sağlayan bir elementtir. Nefes aldığımızda vücudumuza giren oksijen kanımıza karışır ve yediğimiz gıdaların yanarak enerji vermesini sağlar.
Bazen büyüklerimizden duyduğumuz “biraz yürüyüş yapalım da yediklerimizi yakalım” cümlesinin sebebi budur. Vücudumuzdaki bu yanma elbette ateşli bir yanma değildir. Ama ateş yaktığımızda da ortamda oksijen bulunması şarttır. Mumun üzerine bardak kapadığımızda, o esnada bardağın içinde ne kadar oksijen varsa tükenir ve oksijen kalmadığı için de mumun üzerindeki ateş söner.
Oksijenin yakıcı özelliği bilindiği için, yangın tüplerinde ateşin oksijenle bağlantısını kesen özel köpüklü bir sıvı bulunur.
Mumu yaktığınız zaman, havadaki oksijen mumdaki karbon ve hidrojen ile reaksiyona girer.Bu da bardak içindeki oksijenin azalmasına aynı zamanda da karbon di oksit miktarının artmasına sebep olur. 3 molekül oksijenden 2 molekül su ve 2 molekül karbondioksit elde edilir.Bu yüzden yanan oksijen 1/3 oranında gaz oranını azaltır.Oksijen havanın %20lik kısmını oluşturur.Oksijen miktarı %15e düşünce yanan mum söner.
Aslında ne olur ?
Bu olanların çoğu aslında gazların sıcaklığı ile ilgilidir.Mum yanarken üzerinde sıcak bir gaz bulutu oluşturur.Siz bardak ile mumun üzerini kapattığınızda sıcak gaz bulutu bardak içinde birikir.
Bardak yavaşça sıcak hava ile dolmaya başlar (sıcak hava; soğuk havadan daha çok yer kaplar) ve bardağın kenarlarından hava kaçmaya başlar.Sonunda mum yanması için yeterli oksijen kalmadığından söner.
Bardağın içindeki hava soğumaya başlar ve soğurken bardağın içine doğru su çekmeye başlar ki bu da oksijen kaybından daha güçlü bir etki bırakır.
