Yer çekimi, Dünya nın merkezine çekilme kuvvetidir. Yer kabuğunda nerede durursanız durun yer, her zaman altınızdadır. Evrende bulunan bütün maddeler birbirlerine çekim kuvveti uygulamaktadırlar. Yer çekimi kuvveti aslında kütle çekim kuvveti olarak bilinir. Tüm evren bu kuvvet üzerine kuruludur.
Kütle büyüdükçe yer çekimi kuvvetide büyür. Yer çekimi kuvveti bir cismin kütlesine yani miktanna bağlı olarak değişir. Cisimlerin ağırlıklarının sebebi kütleleridir. Cisim ne kadar ağır ise, çekim kuvveti de kadar büyük olmalı. Bu yüzden dünyanın çekim kuvvetini hissederken Ay’ın çekimini hissetmiyoruz .
Çünkü Ay dünyadan daha küçük ve bize daha uzak. Ama yine de Ay’ın çekim kuvveti gelgitleri oluşturacak kadar büyüktür. Newton, yer çekiminin sadece yer kabuğunu değil aynı zamanda gezegen ve yıldızların hareketini; Dünya etrafındaki Ay yörüngesini de etkilediğini ortaya çıkarmıştır.
Ayrıca Newton yerçekiminin, cismin kütlesi ile doğru orantılı olarak değiştiğini de keşfetti. Kafanızın üzerinde ip bağlı bir cismi döndürürseniz dışarı doğru uçarak yer çekimine karşı koyar. Buna merkezkaç kuvveti denir. İpi çözdüğünüzde merkezkaç kuvveti cismin düz bir şekilde uçmasına sebep olur.
Yalnızca yer çekimi kuvveti değil tüm kuvvetler arasındaki dengeler çok hassas bir durumdadır. Örneğin; nükleer kuvvet çok az daha zayıf olsaydı; evrendeki kararlı element yalnızca hidrojenden ibaret olurdu.
Yer Çekimi Kuvvetinin Özellikleri Nelerdir?
* Kütle çekim kuvveti denen olgu tüm evren için geçerlidir. Dünyamız için isimlendirilmesinde ise yer çekimi olarak kullanılır. Yani yer çekimi, Dünya’nın, kendi üzerindeki cisimle uyguladığı kütle çekim kuvvetinin ta kendisidir.
* Uygulanan çekim kuvvetinin miktarına ağırlık adı verilir. Ağırlık gram ile ifade edilir.
* Ağırlıklar, dinamometre ya da el kantarı ile ölçülebilir.
* Yer çekimi gücü, üzerindeki cisimleri sürekli olarak Dünya merkezine çeker. Böylece yer çekim kuvvetinin yani dünya üzerindeki cismin ağırlığının duruşu her zaman Dünya’nın merkezine (aşağıya) doğru işaret edilir.
* Cisimlerin ağırlığı konumlara göre farklılık gösterebilir. İller arası yolculuklarda kiloların farklı çıkması bu sebeptendir.
* Cisimler, yerin merkezine yaklaştığı müddetçe ağırlık artış gösterir.
* Cisimler, yer merkezinden uzağa gittikçe ağırlık azalış gösterir.
* Dünya şekli bakımından kutuplardan basık olduğundan; cisimler ekvatorda daha hafifken; kutuplarda daha ağırdır. Çünkü kutuplara yaklaştıkça yer merkezine yaklaşım sağlanır.
* Dünya üzerinde deniz kıyılarından yükseğe çıkıldığında, merkeze olan uzaklık artar. Böylelikle de ağırlık azalır.
* Uzay alanında yer çekimi kuvveti yoktur. Bu sebeple cisimlerin ağırlıkları sıfır birimdir.
* Dünya’nın yer çekim kuvveti, Ay’da olduğundan 6 kat civarında fazladır. Yani cismin Ay’daki ağırlığı daha hafifken; Dünya’da da daha ağırdır.
* Ay’da bulunan kütle çekim kuvvetine de ay çekimi adı verilir.
