Günümüz’de Karamanoğlu Mehmet bey okullar’da dest kitaplarında genç nesillerimize ilham kaynağı olmaya devam ediyor.Karaman Mehmet beyin Türkçeye katkısı nedir kısaca maddeler halinde açıklayabilir misiniz? Karamanoğlu Mehmet Bey’in hayatı ders kitaplarıyla genç neslimize ilham olmaya devam ediyor. Karamanoğlu Mehmet bey’in türkçeyle ilişkisi 729 yıl önce başlamıştır. Lakin önce kısada olsa Karaman Mehmet beyi tanıyalım.
Karamanoğlu Mehmet Bey Karamanoğulları’nın ikinci beyi Kerimü’d-din Karaman’ın oğludur. Tam adı Mehmed Şemseddin olup, Karamanoğullarının ikinci beyi Kerimeddin Karaman’ın oğludur. 1261-1277 yılları arasında beyliği idare etmiştir. Mehmet Bey askerî ve idarî yönden bilgili bir devlet adamı idi. Bilim adamlarını etrafına toplayıp onlara büyük önem vermiştir.
Karamanoğlu Mehmet Beyin Türkçe dili ile ilgisi şöyle başlamıştır
13. yüzyıl ortalarında Selçuklular, devlet işlerinde Farsçayı kullanırlardı. Halk ise öz dilleri olan Türkçeyi kullanıyordu. Mehmet Bey millet olarak birlikte yaşamanın ilk şartı olan dil birliğinin sağlanmasının gerekliliğine inanıyordu. Bu birliği gerçekleştirmek için Toroslar üzerinde yaşayan bütün Türkmen boylarını çevresinde toplayarak bir ordu oluşturdu.
“Şimden gerü hiç gimesne divanda, dergahda, bergahda ve dahı her yerde Türk dilinden özge söz söylemeye.”
Günümüz Türkçesi ile “Bugünden sonra hiç kimse divanda, dergahta, bergahta, mecliste ve meydanda Türkçeden başka dilde söz söylemesin.” 13 Mayıs 1277
Üzerine gönderilen Selçuklu ve Moğol kuvvetlerini büyük bir yenilgiye uğratarak Konya’ya girdi. Burada yaşayan Selçuklu Türkleri Karamanoğulları ile birlik oldular.
Kısa zamanda Konya vilayeti ve bazı çevre iller Karamanoğullarının hakimiyeti altına girdi. Daha sonra Selçuklu Sultanı İzzettin Keykavus’un oğlu Gıyaseddin Siyavuş’u başa geçiren Mehmet Bey’in kendisi de vezir oldu. İlk önceleri Moğol baskısına başarı ile karşı koymasına bir çok kere galip gelmesine rağmen, daha sonraki çarpışmaların birinde iki kardeşi ile beraber şehit düşmüştür. İdareciliği sırasında Türkçeyi resmi dil olarak ilan eden fermanını vermiştir. Bu fermanda “Bugünden sonra divanda, dergahda ve bargahta, mecliste ve meydanda Türkçe’den başka dil kullanılmayacaktır.” diyerek siyasi ve askeri bir zafer değil aynı zamanda kültürel bir zafer kazanmıştır.
Moğol istilasıyla büyük bir kargaşanın yaşandığı Anadolu’yu, çevresine toplanan Candar, Saruhan, Eşrefoğlu ve Hatıroğlu gibi birçok Türkmen beyiyle ayağa kaldırmayı başaran Karamanoğlu Mehmed Bey, Türklerin anadilini korumak ve yörüngesinden kayan Türkçeyi resmi devlet dili olarak ilân ederek medeniyet tarihimizde önemli bir başarıya imzasını atmış oldu.
Türkçe ile İlgili Yaptığı Çalışmalar
Karamanoğlu Mehmet Bey, günümüzden tam 729 yıl önce.
“Bu günden sonra divanda, dergahta ve bargahta, mecliste ve meydanda Türkçe’den başka dil kullanılmayacaktır. Defterler dahi Türkçe yazılacaktır.”
diye bir ferman yayınladı. Mehmet Bey, o dönemde edebiyat dili olarak Farsça, ilim dili olarak Arapçayı kullanan Selçuklulara karşı halkı etrafında toplayarak baş kaldırmış ve Türkçeyi devlet dili ilan etmişti.
