Yedi defa cudi dağına giden hacı olur veya başka yerlerin 7 defa gidilğinde hac yapmış gibi olursun söyleyenler bir bidat yolunu açmıştır. Böyle bir şeyin yapılması hacla alakası kesinlikle yoktur. Hac herşeyi ile bellidir. Memlekette halkın dilinde dolaşan bir söz vardır. “Yedi sefer İbrahim al-Halîl’in makamına gidip ziyârette bulunan kimşe, hacca gitmiş gibi olur” bu sözün aslı var mıdır?
İbrâhim al-Halîl (as), şüphesiz ki Hazreti Muhammed (sav)’den sonra en büyük peygamber en yüce insandır. Ziyarete lâyık, Allah’ın sevgili bir kulu ve Resûlüdür. Ancak kesin olarak Hz. İbrâhim al-Halîl’in nerede dünyaya geldiği ve nerede vefât ettiği belli değildir. Kur’ân ve sünnet bunu açıklamadığı gibi tarih de bunu isbât edememiştir. İbrâhim (as) Yahudi tarihine göre ıraktaki tarihî “Ur” şehrinde dünyaya gelmiş ve orada büyüyüp gelişmiştir. Hazreti Sâra ile evlendikten sonra, babası Harrân’a, kendisi de Ken’ân iline (Filistin’e) hicret etmiş ve birçok yerleri gezdikten sonra Habrûn “al-Halîl” ismindeki şehirde vefât etmiştir. Babası da “Harran” da ölmüştür (181).
Hıristiyanlık tarihine göre de İbrahim (sav) Irak’ta dünyaya gelmiş, büyüyüp geliştikten sonra puthâneyi ateşe vermiş ve Lût ile birlikte Harrân şehrine, sonra Ken’ân iline hicret etmiştir (182).
Müslümanların en büyük tarihçilerinden Abu’l-Fidâ’nın yazdığına göre de İbrahim’in doğduğu yer hakkında çeşitli sözler vardır. Kimi Ehvâz’da, kimi Bâbil’de dünyaya geldiğini söylemektedir. İbrahim (sav) ateşe atıldıktan ve Allah’ın izniyle kurtulduktan sonra inananlarla birlikte, Harrân’a hicret etmişler, sonra İbrahim (sav) Mısır’a, bilâhare de Şâm’a gitmiştir.
Görüldüğü gibi İbrahim’in (sa) doğduğu yer ile vefât ettiği yer hakkında kesin bir bilgi yoktur. Zaten Kur’an ve sünnetin açıklamadığı, tarihin isbat etmediği böyle bir şey hakkında kesin hüküm verilemez. Ancak bir kimse, İbrâhim al-Halil’in makamının Urfa’da olduğuna inanır ve o niyetle ziyaret ederse indâllah Teâlâ, Allah’ın mükâfatına nail olacaktır. İbrâhim al-Halil’in doğduğu yer ile vefat ettiği yer belli olmadığı gibi, Zekeriyâ Halep’te, Yahya Şam’da, Yûnus Musul’da, Musâ (sav) Kudüs’ün doğusunda medfundur deniliyorsa da, kesin değildir.
Binaenaleyh, İbrâhim (as)’m makamım ziyaret etmenin hacca bedel olacağına dair sözün esası yoktur. Bununla birlikte makamının Urfa’da olması da muhtemeldir.
(181) Mevsu’at Abbâs Mahmûd al-akâd c. 1, s. 423, 424 ve 425
(182) Aynı eser c. 1, s. 428
