İslâmın beş temelinden biri olana zekât; mâlî bir ibadettir. Kelime olarak; temizlik, artmak, bereketli olmak, iyi ve düzgün olmak anlamına gelir. Bir fıkıh terimi olarak zekât şöyle tarif edilir: Belli mal türlerinin belirli bir bölümünü, Allah Teâlâ’nın belirlediği bir kısım müslümanlara mülk olarak vermektir.
Verilmesi gerekliliği ayet ve hadis ile sabittir. Hicretin ikinci yılında Medine’de farz kılınmıştır. Kur’an-ı Kerim’de “Namazı dosdoğru kılın, zekâtı verin…” (Bakara, 2/43, 110; Hac, 22/78; Nur, 24/56; Mücadele, 58/13; Müzzemmil, 73/20); “Onların mallarından, kendilerini temizleyeceğin, arıtıp yücelteceğin bir sadaka al ve onlar için dua et; çünkü senin duan onlara huzur verir. Allah işitendir, bilendir.” (Tevbe, 9/103) buyrulmaktadır.
Nisap miktarı 80.18 gram altındır. 80.18 gram veya buna karşılık gelen birikmiş parası (tahsili kesin alacaklar dahil) olan kişi dinen zengin sayılır ve dolayısıyla zekat vermekle yükümlüdür. Bazı ilmilah kitaplarında nisap miktarı 92 gram altın olarak geçer. Ancak T.C. Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu toplanarak nisap miktarını fakirlerin lehine 80.18 gram altın olacak şekilde belirlemiştir.
Soru: Ben küçük çapta ticarete başlamış yeni bir esnafım. Bana zekat düşer mi düşmez mi bilemiyorum. Zekat düşerse ne kadar paraya ne kadar zekat vereceğimi de kestiremiyorum. Bu konuda bilgi verebilir misiniz?
Cevap: Zekat, fazla parası olanın üzerine farz olan bir mali ibadettir. Öyle ise önce zekat verecek kadar fazla paraya sahip olup olmadığınızı tespit edeceksiniz.
Soru: Şu an elimde 8.000 lira para var. Zekâtını vermek istiyorum. Acaba buna ne kadar zekât düşer?
Zekât oranı kırkta bir yani yüzde iki buçuktur. 8.000 liranın % 2,5″u ise 200 lira eder. 200 lira sizin vermeniz gereken zekât miktarıdır.
Zekatın Verileceği Yerler
Zekat verilecek kimseler, müslüman fakirler, miskinler, borçlular, yolcular, mükâtebler (sözleşmeli köleler), mücahidler ve amiller (zekat toplayıcıları) olmak üzere yedi kısımdır.
Zekat Kimlere Farzdır?
Bir kimsenin zekat vermekle mükellef olabilmesi için bazi sartlar vardir.Bu şartları şöylece sıralayabiliriz:
1) Müslüman Olmak
2) Nisap miktari mala sahip olmak
3) Malda bir artışın olması
4) Mala sahip olmak
5) Bir yılın geçmesi
6) Borçlu olmamak
