Bir oğul babasının evinde olup tarla veya fabrika gibi bir işte birlikte çalıştılar ve bir miktar servet kazandılar. Elde ettikleri kazanç babanın mı yoksa müşterek midir?
Oğul, babasının evinde ve maiyetinde olup birlikte aynı işte çalıştıkları takdirde servet babanındır. Çünkü örf ve âdete göre oğul babasına yardımcı olarak çalışır. Oğulun küçük veya büyük olması durumu değiştirmez.
Fakat ayrı ayrı çalışırlarsa herkesin kazancı ayn olduğu gibi ortak çalışacaklarına dair şart koşmuşlarsa şartlarına göre hareket edeceklerdir (37).
Baba, diğerlerini mahrum edip sadece bir oğluna bağışta bulunmuşsa, oğul bundan sorumlu olur mu, ne yapması gerekir?
Kişi, mülkiyetinde bulunan mal üzerinde dilediği gibi tasarruf hakkına sahip olduğundan, çocuklarından birine bağışta bulunurken diğerlerinin onayını almak zorunda değildir. Bununla birlikte, anne babanın çocuklarına karşı başlıca görevlerinden biri de aralarında herhangi bir ayırım yapmaksızın onlara eşit muamelede bulunmaktır. Böyle bir davranış, onların görevi olduğu kadar çocuğun da hakkıdır.
Çocukların kız-erkek, büyük-küçük olması sonucu değiştirmez.
Bir babanın mallarının tamamını veya bir kısmını, diğerlerinin rızası olmadan, kız olsun erkek olsun çocuklarından bazılarına vererek aralarında ayrım yapması dinen uygun değildir. Ama her halükârda baba, evlatlar arasında ayırım yaparak hayatta iken mallarını bir oğluna devredip diğerlerini mahrum bırakırsa, bunda kendisine mal devredilen oğlunun bir sorumluluğu söz konusu olmaz. Bu oğlun, kendisine devredilen malları mecbur olmamakla birlikte mahrum bırakılan kardeşlerine mirastaki payları miktarınca vermesi uygun olur.
Dipnot
(37) el-Fetavâ el-Hindiyye, c. 2, s. 329
