Cenaze nasıl gömülür ? sorusu hep aklımıza gelmesede bir ölüm haberi duyduğumuzda bazılarımızın merak ettiği konulardan olmuştur. Bir insan öldüğü zaman gömülmemiş ve gömülmeye hazırlanmış insan gömmek için yapılan tören ve işlemlerdir. Cenaze defni nasıl yapılır ? Kabrin bir insan boyu kadar derin olması yeterlidir. Kabirlerde lahit yapmak faziletlidir. Ölen bir kimsenin, mutlaka doğup büyüdüğü yerde gömülmesi gerekir, diye bir kaide yoktur. Bil’akis ölmüş olduğu beldede gömülmesi müstehabtır. Cenâzenin Kıble’ye yönelmiş vaziyette sağ tarafı üzerine defnedilmesi vâcibtir. Mezarın içinde lahd’in açılması, dışında da çatı ve betonarme olmaksızın yerden belirlenecek kadar üstünün kabartılması sünnettir. Cenazeyi kabre koyan kişiler Bismillâhi ve alâ milleti resûlillâh (Allah’ın adıyla ve elçisinin dini üzere) derler. Ölü yakınlarını üç güne kadar ta’ziye etmek sünnettir. Ancak çığlık atmak ve elbise yırtmak gibi hareketlerde bulunmak harâmdır.
“Cenaze defninde acele ediniz. Eğer bu ölü iyi bir kişi ise, bu bir iyiliktir. Onu (bir an evvel kabirdeki) hayır ve sevabına ulaştırmış olursunuz. Eğer bu cenaze iyi bir kişi değilse, bu da bir ferdir. Bir an evvel omuzlarınızdan atmış olursunuz. ” (Buhârî, Cenâiz, 52).
Kabrin topraktan bir iki karış yükseltilip, deve hörgücü gibi yapılması menduptur. Kabir üzerine su serpmekte -gerekli olmamakla beraber- bir sakınca da yoktur. Mezarın üstüne çiçek ve çelenk konulması İslâmî bir âdet değildir. Hıristiyan âdetidir. Onun yerine ölünün namına fakirlere tasadduklarda bulunmak, hem ölü, hem de fakirler hesabına daha faydalı ve sevablı bir âdettir.
Şafiîlere göre, cenazeleri başka yerlere taşımak esasen haramdır. Eğer ölülerini kendi beldelerinden başka bir yere gömmeyi âdet edinmişlerse, oraya taşıyabilirler. Bir de Mekke-i Mükerreme’ye, Medine-i Münevvere’ye Beytü’l-Makdis’e ve iyi kimselerin mezarlığına yakın bir yerde ölenlerin, rayihaları değişmedikçe buralara taşınmaları sünnettir. Bununla beraber bunların taşınmadan önce yıkanıp kefenlenmesi ve üzerlerine namaz kılınmış olması gereklidir. Değilse taşınmaları haramdır.
Hanbelîlere göre de, sahih bir maksada dayanarak cenazelerin gömülmelerinden önce de, sonra da başka yere taşınmaları caizdir. İyi bir kimsenin yanına veya mübarek bir yere taşınması gibi… Yeter ki, kokusunun değişmeyeceği kanaatına varılmış olsun.
Malikîlere göre bir ölü gömülmeden önce de, sonra da başka bir yere, şu şartlarla götürülebilir: Ölü taşınırken durumu bozulmamalı, hürmette aykırı ve haraketi mucib bir hal olmamalı. Ayrıca naklini gerektiren sebep olmalı. Su baskını korkusu, ailenin ziyeret edebilmesi için yakın olma düşüncesi ve gideceği yerin bereketi gibi bir sebep bulunması… Bu üç şarttan hiç biri bulunmazsa, taşınması haram olur.
