Cizyenin Vacib Olmasının Şartları Nedir? Cizye (Vergi) Miktarı Ne Kadardır?
İslâm devletinde zımmî denilen gayr-i müslim vatandaştan, can ve mal güvenliklerinin korunmasına karşılık seneden seneye alınan vergi. Buna harâc-ur-ruûs (baş vergisi) de denir. İslâm devleti bünyesinde yaşayan gayr-i müslim vatandaşların mükellef olan erkeklerinden can ve mallarını koruma bedeli olarak yılda bir defa alınan vergi. Buna cizye denilmesinin sebebi, zimmî denilen cizye yükümlüsünü ölümden koruduğu içindir. Bir islâm beldesinde yaşayan gayr-i müslim, İslâm’a girerse cizyeden kurtulur. Kur’an-ı Kerîm’de şöyle buyurulur:
“Kendilerine kitap verilenlerden Allah’a ve ahiret gününe inanmayan, Allah’ın ve Peygamberinin haram kıldığı şeyleri haram tanımayan, hak dinini din olarak kabul etmeyen kimselere, zelil ve hakîr olarak kendi elleriyle cizye verecekleri zamana kadar savaşınız. ” (et-Tevbe, 9/29).
Cizyenin vâcib olmasının şarttan beştir :
1) Bâliğ olmak,
2) Akıllı olmak,
3) Hür olmak,
4) Erkek olmak.
5) Kitâbî veyâ Şübh-i Kitâbî olmak.
Cizyenin mikdarı nedir?
Cizyenin mikdarı yılda bir dinârdır. Evlâ olan, orta halliden iki dinar, zenginden dört,dinarın alınmasıdır. Cizye vergisine ilaveten, yurtlarından geçen mücahidlere ve diğer müs-lümanlara karşı iyi davranıp misafir etmeleri şartı da konulabilir.
Cizye anlaşması neleri ihtiva eder?
Cizye anlaşması dört şeyi ihtivâ eder :
1) Cizye vergilerini ödemeleri.
2) İslâm hükümlerinin onlara tatbik edilmesi.
3) İslâm Dîni’ne karşı saygılı davranmaları ve hiç bir şekilde Müslümanlara zarar vermemeleri.
4) Tanınmaları için, değişik elbise giymeleri, zünnâr (bele bağlanan uçları sarkık, ipten örme kuşak) bağlamaları ve atlara binmemeleri ile emr olunurlar.
Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyuruyor ki:
Kendilerine kitab verilenlerden Allahü teâlâya ve âhiret gününe inanmayan, Allahü teâlânın ve Resûlünün haram (yasak) ettiği şeyleri haram tanımayan, hak olan İslâm dînini kabûl etmeyen kimselerle; zelîl, hakîr ve kendi elleriyle cizyelerini verinceye kadar muhârebe edin. (Tevbe sûresi: 29)
Müşrikler (putperest) den olan düşmanınıza rastladığınız zaman onları şu üç şeye dâvet ediniz: İslâmiyet’e dâvet edin. Kabûl ederlerse onları öldürmeyin. Kabûl etmezlerse, cizye vermelerini isteyin. Kabûl ederlerse öldürmeyin. Kabûl etmezlerse, Allahü teâlânın yardımına sığının ve onları öldürün. (Hadîs-i şerîf-Fedâil-ül-Cihâd)
Kâfirlerden cizye alınmasını emretmekten maksat, onları sıkıştırmak, aşağı tutmaktır. O kadar aşağı düşerler ki, cizye vermemek için kıymetli elbise giymezler. Süslü eşyâ kullanamazlar. Çok vergi vermemek için, korkarlar ve titrerler. Allahü teâlâ, k âfirlerin düşkün olup horlanmaları için cizye vermelerini emretti. Böylece onların aşağı, müslümanların da üstün, izzetli ve şerefli olmalarını sağladı. (İmâm-ı Rabbânî)
