İslâmda evlenmenin hükmü üç kısımdır: Vacip, sünnet ve mübahtır. Nikâh bir yönüyle medeni bir sözleşme, bir yönüyle de ibadet sayılmaktadır. İslam dini evlenmeyi teşvik etmiş ve Müslümanlara, evli olmayanları evlendirme emri vermiştir.
Kur’an-ı Kerim’de bir âyette, “Sizden bekâr olanları, kölelerinizden ve cariyelerinizden durumu uygun olanları evlendirin.” (Nûr, 24/32), bir başka ayette de, “Kendileri ile huzur bulasınız diye sizin için türünüzden eşler yaratması ve aranızda bir sevgi ve merhamet var etmesi de onun (varlığının ve kudretinin) delillerindendir. Şüphesiz bunda düşünen bir toplum için elbette ibretler vardır.” (Rum, 30/21) buyurulmaktadır.
Resûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem de evlenerek bu yolla mü’minlere örnek olmuştur. Yine Hz. Peygamber (s.a.s.) birçok hadislerinde müslümanları evlenmeye teşvik ederek; “Evlenin, çoğalın! Çünkü ben (kıyâmet gününde) diğer ümmetlere karşı sizin (çokluğunuzla) iftihar edeceğim!” (Abdurrezzâk, el-Musannef, VI, 173; Beyhakî, es-Sünenü’l-kübrâ, VII, 131); “Ey gençler! Sizden evlenmeye güç yetirenler evlensin.” (Buhârî, Nikâh, 3; Müslim, Nikâh, 1); “Nikâh benim sünnetimdir. Benim sünnetimi uygulamayan benden değildir. Evleniniz. Çünkü ben diğer ümmetlere karşı sizin çokluğunuzla iftihar ederim.” (İbn Mâce, Nikâh, 1) buyurmaktadır.
1— Bir kimsenin şehveti galebe çalıp günaha girmekten endişe ederse evlenmesi vaciptir.
2— Bir kimse şehvet hissine sâhip olur, fakat irâdesi kuvvetli olduğundan günaha girmesi söz konusu olmazsa maddî durumu müsâid olduğu takdirde evlenmesi sünnettir.
Peygamber (sav) şöyle buyuruyor: “Ey gençler cemâati! Sizden evlenmeye gücü yeten evlensin. Çünkü evlenmek gözü haramdan en çok çevirici ve ırzı en ziyade koruyucudur. Evlenmeye gücü yetmeyen oruç tutsun. Çünkü oruç onun için şehvet kincidir” (18).
İmâm-ı Şâfiî (ra) şöyle diyor: “İrâdesi kuvvetli olduğundan harama girmekten endişesi olmayan kimsenin evlenmeyip ibâdetle meşgul olması daha iyidir. Çünkü Cenâb-ı Allah Kur’ân-ı Kerîm’de Hz. Yahya’yı “Hasûn” -kadınlara kanşmayan-kelimesiyle meth ve senâ ediyor.”
3— Bir kimse yaşlı veya cinsi iktidarı zayıf olursa evlenmesi, mübâh ise de, evlenmemesi daha iyidir. Çünkü evlenme gereği olmadığı halde ağır bir yük altına girmiş olur (19).
Bir kimsenin cinsel isteklerinin baskın olması nedeniyle günaha girme ihtimali yüksek ise, o kimsenin evlenmesi vaciptir. Günaha girmesi söz konusu olmayan kimselerin maddi durumu müsait olduğu takdirde evlenmesi sünnettir. Yaşlı veya cinsel gücü zayıf olanların evlenmesi mubah ise de, evlenmemesi daha iyidir (İbn Kudâme, el-Muğnî, IX, 343). Bir kimsenin, evleneceği kadına zulmetmesinden korkması halinde evlenmesi mekruhtur (Mevsılî, el-İhtiyâr, III, 38).
Dipnot
(18) Buharî, Müslim
(19) al-Müğni li ibn Kudâme c. 7, s. 334-336
