Bazı kişiler dua ederken ellerininin tersini aşağıya doğru bırakıyorlar veya bazı kimseler azâb, ateş ve hastalık gibi musibetlerin defi için dua yaptıkları zaman avuçlarını değil ellerinin sırtını yukarıya çeviriyorlar. Bu hususta bir şey vârid olmuş mudur?
Öncelikle dua ederken normal olarak ellerin içi yukarı doğru ellerin dışı da yere doğru olur. Bir musibetten sığınırken de ellerin dışı yukarı doğru gelecek şekilde ters tutulması Sünnet’te vardır. Konuyla ilgili olarak Ahmed b. Hanbel’in Müsned’inde de şöyle bir rivayet bulunmaktadır:
“Peygamber sallallâhu aleyhi ve sellem, Allah’tan herhangi bir şey istediği zaman avuç içlerini yukarıya çevirirdi. Ancak bir şeyden sakınacağı zaman avuçlarının dışını yukarı çevirirdi.” (Müsned, Ahmed b. Hanbel, 4/56)
Yine Peygamberimiz yağmur duası esnasında da ellerinin dışını çevirdiğini nakleden Enes bin Mâlik, “Hz. Peygamber (a.s.m.) yağmur duası yapmış ve avuçlarının sırtı ile semaya işaret etmiştir” diyor. Çünkü yağmurun kesilmesi ve uzun bir süre yağmaması bir musibettir. Bu belânın def’i için yağmur duası yapılır.
Hem yukarıda beyan edilen hadisi şerif hem de yağmur duasında Efendimizin ellerini ters çevirmesi, bazı şeylerden Allah’a sığınırken veya bazı şeyleri isterken ellerin çevrileceğine dair bir kaynak/delil teşkil etmektedir. Salâten tüncînâ’da geçen “ve’l-âfât” kısmında ellerin ters çevrilmesinin dayandığı nokta da budur.
Burada bir hususu hatırlatmakta fayda var: Elleri kaldırmak veya ters çevirmekle beraber esas önemli olan, sinelerin ve kalplerin Allah’a açık olmasıdır.
Konuyu toparlamak gerekirse; cennet, Allah’ın rızası ve rahmeti gibi bir nimet Cenâb-ı Hak’dan istenildiği zaman içi açık olduğu halde eller yukarıya doğru kaldırılır. Ateş, azâb ve hastalık gibi bir musibetin defi için dua yapılırsa ellerin sırtı yukarıya çevrilir. Muhammed b. Hanefi diyor ki: Dört çeşid dua vardır:
1— İstek duâsı,
2— Korku duâsı,
3— Yalvarış duâsı, »
4— Gizli duâdır.
İstek duâsında ellerin içi, korku duâsında ise ellerin sırtı yukarıya kaldırılır (84).
Hatîb-i Şirbini diyor ki: Musibetin defi için duâ yapılırsa ellerin sırtı yukarıya doğru, Cenâb,ı Allah’tan bir şey istenildiği zaman içi açık olduğu halde eller yukarıya doğru kaldırılır (85).
(84) el-Fetâvâ el-Hindîye, c. 5, s. 318
(85) Müğni’l-Muhtâc, c. 1, s. 325
