Gusul abdest hangi durumlarda farz olur? Gusül, Allâh-ü Teâlâ’nın emrettiği, hem maddi hem de manevi temizlik şeklidir. Bu sebeple hükmî kirlilik hali sayılan cünüplük, hayız ve nifas halleri guslü gerektiren üç temel sebeptir. Ayrıca Guslün Türkçe’deki bir başka adı da boy abdestidir. Guslün gerek lügat, gerekse ıstılah anlamlarının açıklanışında okuyucunun herhangi bir güçlükle karşılacağını sanmıyorum.
Kuran-ı Kerim’de guslü gerektiren haller şöyle geçer;
Cünüp (Cinsek İlişki): “Eğer cünüp iseniz iyice temizlenin” (Maide – 5/6)
Hayız (Adet Dönemi): “…Temizleninceye kadar onlara yaklaşmayın…” (Bakara – 222)
Fıkıhta nifas, yani loğusalık hükümleri hayız ile aynıdır. Bu nedenle loğusalığı biten kadınlarda gusül alırlar. Bu ise bedenin bütünü ile temizlenmesine dair bir emirdir. Şu kadar var ki, gözlerin içi gibi suyun ulaştırılmasına imkân olmayan ve irade dışı kalan yerler, bundan müstesnadır. Bu gibi yerlerin yıkanmasında eziyet ve zarar vardır.
Hangi hâllerden dolayı gusül farz olur?
1 – Meni denen zevk verici akıntının şiddetle dışarı çıkması halinde gusül farz olur.
2 – Aynı akıtı rü’yada yaşanan müstehcen görüntülerden dolayı gelmiş olsa yine gusül farz olur. Buna ihtilâm olma hâli denir. Bülûğa eriş, bunun başlamasıyla olur.
Uykuda ihtilâm olma halinde böyle bir akıntının gelmediği, sadece müstehcen rü’ya görmekle kalındığı anlaşılsa, meni gelmediği için gusül farz olmaz, sadece görmekle yıkanmak gerekmez.
3 – Kadın ile erkek tenasül âletlerinin birleşmesi halinde de gusül farz olur, meni gelmesi böyle durumda şart değildir.
4 – Ay hâlinde olan kadm, bu hâlinden kurtulunca da gusletmesi farz olur.
5 – Çocuk doğurduktan sonra gelen akınülar (lohusalık) kesilince de gusül farz olur.
Peygamber (a.s.)’in Gusletme Şekli:
Tam bir guslün keyfiyeti sünnette tarif edilmiştir. Hz. Aişe (r.a.) diyor ki: “Resulullah (a.s.) cünüplükten gusledeceği vakit, önce ellerini yıkamakla başlar, sonra sağ eliyle soluna (su) boşaltıp, avret yerini yıkar, sonra abdest alır. (3) Ondan sonra su alarak parmaklarını saçlarının dibine kadar sokar. Daha sonra başına üç avuç su döker, ondan sonra da vücudunun diğer kısımlarına su dökerdi. Arkasın dan da ayaklarını yıkardı,”(4)
Ulema, gusülde aşağıdaki işlerin yapılmasını farz kabul etmişlerdir (5);
3. Ulema, Resulullah (a.s.)’ın uygulamasına uyarak gusülden önce abdest almanın müstehap olduğu üzerinde icma etmişlerdir. Diğer taraftan bu, guslü daha bir kolaylaştırıcı ve daha bir güzelleştiricidir. el-Muğnî, 1, 219
4. Buharî ve Müslim tarafından rivayet edilmiş olup, buradaki lafız Müslim’e aittir Sübülü’s-Selâm, I, 89. Bunun bir benzeri Hz, Aişe ile Hz. Meymune’den de rivayet edilmiştir.
5. Fethü’l-Kadîr, I, 38 vd.; ed-Dürrü’l-Muhtâr, 1,140-143; Merâkı’l-Felâh, 17; el-Labâb, I, 20; e-Şerhü’s-Sagîr, I, 166-170; eş-Şerhü’l-Kebîr, I, 133-135; Bidâyetâ’l-Müctehid, 1,42 vd.; el-Kavân Înü’l-Fıkhıyye, I, 26; Muğnİ’l-Muhtaç, I, 72 vd.; el-Mühezzeb, I, 31 vd.; el-Muğnî, I, 218-22S Keşşâfu’l-Kınâ, 1,173-177.
Guslün Farzları:
1- Ağıza su alıp boğaza kadar çalkalamak.
2- Burna su çekmek ve burnu yıkamak.
3- Tepeden tırnağa bütün vücudu, ıslanmayan yer kalmayacak şekilde yıkamak.
Guslün Sünnetleri:
1- Gusle Besmele ve niyet ile başlamak.
2- Avret yerini yıkamak ve bedenin herhangi bir yerinde pislik varsa onu temizlemek.
3- Gusülden evvel abdest almak.
4- Abdestten sonra, önce başa, sonra sağ omuza, sonra sol omuza su dökmek, bu işlemi aynı sıralamayla üç defa tekrarlamak.
5- Guslederken çok fazla veya çok az su kullanmaktan kaçınmak.
6- Kimsenin göremeyeceği bir yerde yıkanmak.
7- Tenha bir yerde yıkanılsa bile, avret yerini açmamak.
8- Guslederken konuşmamak.
9- Gusül bitince bedeni bir havlu ile kurulamak.
10- Gusülden sonra çabucak giyinmek.
