Kadın Başını ve Kollarını Örtmek Zorunda Kalmadığı Akraba Erkekler Kimlerdir? Peygamberimiz döneminde bile, Mekke müşrikelerinin başı hatta yüzleri bile örtülüydü. Bu nedenle Müslüman kadının giyiminde esas mesele, tesettürü sağlamasıdır. Eli ve yüzü dışında bütün vücudunu örtmesi, açık kalmamasıdır. Kadının erkekten biraz daha fazla kapanması, dişi olarak yaratılışının gerektirdiği yükümlülükten kaynaklanmaktadır.
Kadınların yüzleri ile ellerinden başka bütün bedenleri avrettir. Yüzleri ile elleri namazda ve namaz dışında fitne korkusu olmadıkça avret değildir. Şimdi asıl meseleye gelmek istersek şöyle diyebiliriz.
Bir hanım okuyucum, yazdığı mektubunda diyor ki:
– Ben sokağa çıkarken, (el ve yüzlerim hariç) her tarafımı örten bir tesettürle çıkarım. Bu türlü giyinişim, hem benim için, hem de beyim için derin huzur verir; karşılıklı memnuniyet meydana getirir. Ancak, bu tesettürü, evimin içinde, yakın akrabam olan erkeklerin yanında da devam ettirecek olsam; zorluk ve güçlükle karşılaşıyorum.
Meselâ: Kayınpederimin, yahut kardeşimin yanında da aynı tesettürlü giyim içinde olsam; mutfakta çalışamıyor, ev hizmetinde güçlüğe mâruz kalıyorum. Aklıma şöyle bir fikir geliyor: Sokaktaki (el ve yüz hariç) bedenin tamamını örten giyim, evin içinde ve bu yakın erkeklerin yanında da aynen devam etmesi, şart olmasa gerek? Bazıları buna, şarttır, diyorlar. Bu yüzden, mes’eleyi sizlere arzetmeye mecbur kaldık. Bu mevzuda bizi aydınlatırsanız, bilgimizi arttırmış olacağımız gibi, doğrusu nasılsa öyle hareket etmek imkânını da bulacağız.”
Bu okuyucum, bilinmesinde zaruret olan mühim bir mes’eleyi sormaktadır. İzahında fayda olduğu fikrine, iştirâk ediyorum.
Şüphesiz ki, her evin içinde, devamlı yüz yüze olunan yakınlar vardır. Bunlar, günün her saatmda, hanımın hizmet ettiği evde karşı karşıyadırlar. Meselâ hanımın:
– Babası, kayın babası, kardeşi, kardeşinin oğlu, kızkar-deşinin oğlu, üvey oğlu… Bütün bunlar, sık sık evde bulunabilir ve hanımın çamaşır yıkaması, yemek pişirmesi, ev süpürmesi gibi çalışmalan sırasmda, karşı karşıya kalabilirler.
İşte bu sıralarda, hanımın elinin, yüzünün, hattâ başının ve kollarının, icabında ayağın diz kapaklan alünda kalan çorap giyilen kısmının açık bulunmuş olması; günah getirmez!..
Zira, bu erkekler, hanımın ebedî olarak nikâh düşmeyecek yakın akrabalarıdırlar. Günün her saatinde evde bulunabilen hane halkından sayılırlar. Bunlardan da yabancıdan kaçmıldığı gibi kaçınılmak zarureti olsa, güçlük ve zorluk meydana gelir.
Buna benzer hikmetlerden dolayı, İslâm hukukunda, evin devamlı fertlerinden olan:
– Baba, kayın baba, oğul, kardeş, yeğen, üvey oğul… gibi nikâhı “ebedî” olarak haram olan yakın akrabalara karşı, sokaktaki tesettür mecburiyeti konmamış; kollann, başın ve ayaktaki çorap yerlerinin açık bulunması halinde, bu açıklığın günah getirmeyeceği bildirilmiştir.
Henüz bülûğa ermemiş çocuklarla, çocukluk hissiyatma girmiş ihtiyarlar da, bu erkekler cümlesindendir.
Ancak, dikkat edilirse görülecektir ki, hanımın bu erkek akrabaları içinde, beyi’nin kardeşleri yoktur. Çünkü kocasının erkek kardeşi, hanımın yabancısıdır. Bu husus karıştırılmamalıdır.
Yakın akraba olan bu erkeklerin yanında, zikredilen yerlerin açık bulunması lâzım değildir. Belki bu bir ruhsattır. Evde çalışmada kolaylık olsun diye verilmiştir. Mümkün olduğu kadar, yine bunlara karşı da hürmetkâr bir tavırla çıkılır, yine mümkün olduğu kadarıyla örtülü olunursa; bu bir azimet olur ki, sevabı ve değeri yüksek bir tavır, takdire şâyan bir tutumdur. Anadolu’da bu mevzudaki hassasiyet oldukça canlıdır.
Bir gelin, kayınpederine karşı, kollarının ve başının açık bulunmasını asla istemez, ona karşı böyle bir lâubalilik içinde bulunmaya kat’iyyen razı olmaz. Çoğu yerde, bu bir örf olarak devam etmektedir. Bu mevzuda dinî müsaadenin bilinmesi, buna rağmen azimetin tercih edilmesinin daha güzel sayılması yerinde olur. Ancak azimetin terkini, ruhsatı terk gibi telâkki edenler, yanlış yorumlara sebep olmaktalar…
Sırası gelmişken arzedeyim ki, bugünkü cemiyette nice kadınlar, haram-helâl tanımaz bir ölçüsüzlük içinde çevrenin tesirine kapılırken, dindar hanımların böyle mukaddes ölçülere riayet edip, tam bir dindara yakışan şahsiyetlilik içinde örnek olan giyimle görülmeleri, fevkalâde değerli bir tavırdır. Hem Allah, hem (124) bin Peygamber, hem de bütün Müslümanlar; böyle örtülü hanımları, takdir ve tebrik etmekteler.
