Yanında mahremlerinden oğlu, kardeşi gibi kimsesi olmayan bir kadın sefere çıkamaz. Seferin uzun veya kısa olması farketmez. Hac yolculuğu da olsa başka bir yolculuk da olsa değişmez.
Peygamberimiz (s.a.v.) buyuruyor ki: “Hiçbir erkek yanında mahremi olmayan bir kadınla sakın yalnız oturmasın. Hiçbir kadın da yanında mahremi olmadan sakın sefere çıkmasın.”
Resûlullah’ın (s.a.v.) her nehyini duyan ashabtan bir adam ayağa kalkarak:
– Ey Allah’ın Resulü! Ben bir gazaya iştirak etmek üzere yazılmıştım. Ancak karım haccetmek üzere yola çıktı. Buna ne buyuruyorsunuz?
Resûlullah buyurdu ki:
– Öyleyse sen de git haccet. Seferle ilgili olarak Ebu Hanîfe, Resûlullah’ın şu hadisini esas almıştır: “Yanlarında mahremi olmadıkça kadınlar, üç günlük mesafeye yolculuğa akmasınlar.”
Ebû Said el-Hudrî’nin rivayetine göre Resulullah (a.s.m.) şöyle buyurmuştur:
“Allah’a ve âhiret gününe iman eden bir kadının beraberinde babası veya oğlu yahut kocası veya kardeşi yahut nikâhı haram olan biri olmaksızın üç gün veya daha fazla süren bir yolculuğa çıkması helâl değildir.”Müslim, Hacc: 423.
Hanefi âlimlerine göre, bir kadın beraberinde kocası veya mahremi olan bir erkek bulunmadığı hâlde, üç günlük veya daha fazla mesafeye yolculuk edemez. Fakat bundan az mesafeye beraberinde bunlardan kimse olmaksızın yolculuk etmesi caizdir. Hidaye’de de, kadının yanında mahremi olmadan yolculuk müddetinden az olan mesafeye gitmesi mübahtır.
İmam Aynî bu konuda şu sual ve cevaba da yer verir: Eğer dersen: Hz. Âişe (r.a. ) yanında mahremi olmadan yolculuğa çıkmıştır. Ulemadan bir cemaat, bunu delil olarak getirerek kadının yanında mahremi olmadan tek başına yolculuğa çıkabileceğini söylemişlerdir. Ben de derim ki:
“Hz. Âişe bütün mü’minlerin annesi olduğundan, o herkese mahremdi. Kiminle yolculuğa çıkarsa ona mahrem oluyordu. Diğer kadınlar için bu hüküm geçerli olmaz. Bu cevap Ebû Hanife’ye aittir.”
Ancak şehir dışı yolculuklarda bazan zaruri durumlar söz konusu olabilir. Hanımın mutlaka yola çıkması gerekmektedir. Günümüz şartlarında ise mümkün olan tedbirler alındıktan sonra, yola da tek başına çıkılamayacağına, yani otobüs, tren ve uçak gibi vasıtalar kullanılacağına göre, büyük ölçüde emniyet temin edilmiş olacaktır. Böylesi hallerde yola çıkmak mahzurlu olmasa gerektir.
Şafii mezhebinde de kadın mahremsiz sefere [üç günlük yola] gidemez. Bu ve benzeri delilleri göz önünde bulunduran Şâfiî mezhebi dâhil bütün âlimlerimiz; kadının “sefer müddeti” yola mahremsiz gidemeyeceği gibi, başka kadınlarla da gidemeyeceği hükmüne varmışlardır. Bunun sadece Şâfiî mezhebinde ve ancak farz olan hac için istisnâsı vardır.
Ancak kadının beraberinde mahremi yokken sefer miktarı yolculuğa çıkamayacağı hükmünün sebebinin/gerekçesinin (illetinin) “emniyet/güvenlik” olduğunu hesaba katan günümüz fıkıhçıları, mahremsiz olarak yola çıkma yasağını sefer miktarı yola değil, emniyetin/yol güvenliğinin olup olmamasına bağlarlar.
