Mâliki ile Hanefî mezhebinde sû-i niyyet olmazsa kadının yüzü avret sayılmadığından şehvetsiz ona bakmakta beis yoktur. Fakat Şâfi’î ile Hanbelî mezhebine göre şehvetsiz de olsa bakmak haramdır. Buna göre yüzü açık bir kadın ile alış-veriş yapmak caiz midir?
İslâm’da, kadının, gözleri dışında yüzünün tamamını örtebilecek bir örtünün bulunmasının farz olduğunu söyleyen görüş İslâmi bir görüştür. Bu görüşü savunan mezheb sahibi bazı müctehid imamlar vardır. Namahrem kadınlarla olan münasebetlerde bazı ölçüler belirlenmiştir. Burada hassas mesele kadının “musluman bir hanımefendi hali” meselesidir. Kadının, erkek esnaftan alış veriş esnasındaki tavrı, tesetturu, konuşma ses tonu ve uslûbuna karşı aşırı titiz ve dikkatli olmalıdır.
Zarurete binâen bir tüccar, yüzü açık bir kadına bakabilir. Su-i niyyet olmazsa Allah’ın indinde mes’ûl sayılmaz (48).
(48) el-Mühezzeb, c. 2, s. 34
a- Bir kere mü’min bayan ortam seçici olacak. Her ortam onun için uygun olmayabilir. Çakı gibi delikanlı ile ihtiyar ve tezgâhındaki domatesleri satmaya çalışan bir esnafın durumu aynı değildir. İkisi de erkek olmasına erkektir ama birinde tepkisellik oranı çok daha yüksektir.
b- Zaruri olanı konuşmakla, muhabbet etmek aynı değildir. Zaruri olanla yetinmeyi bilmek gerekiyor. Gereksizi konuşmak, tartışma üretmek sakıncalı durumdur.
c- Konuşma esnasında el teması kesinlikle olmamalıdır. Mesela bayan ücret verecekse ücreti masaya koymalı, masadan fiş almalıdır. Bu bir hassasiyet göstergesidir.
d- Muhatap olunulan erkekle fiziksel yakınlık mesela iki metreden yeterli olacaksa o noktada kalınmalıdır. Bir metrede bulunmayı zararlı görmelidir.
Bu fiziksel yakınlık konusuna başka bir örnek şöyle verebiliriz:
Bir tuhafiyeci dükkânında alışveriş yapan bayanın bu ölçülere dikkat etmesini ileri derecede etkileyen bir durum, dükkândaki mesela aynalardır. Bayan nerede durursa dursun tezgâhtarın onu üç boyutlu izleyebildiği bir ayna sistemi tehlikeli görülmelidir. Aynı şekilde kamera kaydı yapan mekânlarda uzun süre ve farklı beden hareketleri ile bulunanlar için de, daha sonra o kayıtların izlenme ihtimali olduğu göz önünde bulundurulmalı ve unutulmamalıdır. Bu durum, mesela kayıt yapılan apartman içi mekânlar için de geçerlidir. Burada, ‘bayanlar kamera var diye merdiven çıkmasın mı?’ gibi kör bir itiraza mahal yoktur. Anlatılmak istenen, evindeki odasında dolaşır gibi kendini rahat hissetmemesi meselesidir.
e- Özellikle ve özellikle halvet yani üçüncü bir kişi olmadan ve gözden ırak olmak bakımından yalnız yerlerden kaçınılmalıdır. Halvet tam anlamı ile tehlikedir.
Bunun için en hassas örneklerden biri evlere gelen servisçiler, fatura okuyucuları gibi yabancılardır. Bayanların evlerinde erkek bir kişi yokken, ev içinde çalışacak servisçileri içeri alması uygun olmaz. En azından komşu bayan çağırılarak halvet önlenebilir. Kapı sonuna kadar açılmadan konuşma yapılabilir. Can güvenliği açısından da olması gereken budur zaten.
